Có nhiều trường hợp nhà đất thuộc diện bị Nhà nước quản lý nhưng đến nay chưa có văn bản quản lý, chưa bố trí sử dụng hoặc Nhà nước đã có văn bản quản lý nhưng trên thực tế Nhà nước vẫn chưa quản lý hay bố trí sử dụng. Vậy làm cách nào để chủ sở hữu là người Việt Nam định cư ở nước ngoài lấy lại được nhà đất của mình và xin công nhận lại quyền sử hữu, sử dụng của mình đối với nhà đất đó?
Với kinh nghiệm xử lý nhiều hồ sơ thực tế liên quan đến vấn đề này, Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy chúng tôi xin giới thiệu đến quý khách hàng thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận đối với nhà đất thuộc diện bị Nhà nước quản lý cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài.

1. Quy định pháp luật về việc lấy lại nhà đất đang được Nhà nước quản lý

Theo Điều 1 Nghị quyết 23/2003/QH11, Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại nhà đất mà Nhà nước đã quản lý, bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện các chính sách về quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa liên quan đến nhà đất. Trong đó, quản lý nhà đất của những người di tản, chuyển vùng hoặc ra nước ngoài là một trong các chính sách đó.
Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp được xem xét, giải quyết trả lại nhà và cấp Giấy chứng nhận cho chủ sở hữu. Cụ thể:

• Đối với nhà đất tuy thuộc diện phải thực hiện các chính sách quản lý nhà đất nhưng đến ngày 22/4/2005, Nhà nước chưa có văn bản quản lý, chưa bố trí sử dụng nhà đất đó thì Nhà nước sẽ không tiếp tục thực hiện việc quản lý theo các chính sách trước đây. Khi có yêu cầu, Nhà nước sẽ xem xét trả lại nhà đất và công nhận quyền sở hữu nhà, quyền sử dụng đất cho chủ sở hữu (theo Điều 4 Nghị quyết số 755/2005/NQ-UBTVQH11 ngày 02/4/2005 của UBTVQH).

Trường hợp nhà đất đó được chủ sở hữu là người Việt Nam ở nước ngoài giao lại cho người thân quản lý, sử dụng (dưới các hình thức: cho thuê; cho mượn, cho ở nhờ hoặc uỷ quyền quản lý), sau khi bảo đảm thực hiện nghĩa vụ thông báo theo quy định pháp luật, chủ sở hữu có thể lấy lại nhà đất của mình và xin cấp Giấy chứng nhận (theo khoản 3 Điều 4 Nghị định số 127/2005/NĐ-CP của Chính phủ ngày 10/10/2005 và Nghị quyết số 1037/2006/NQ-UBTVQH11 ngày 27/7/2006 của UBTVQH).

• Đối với nhà đất mà Nhà nước đã có văn bản quản lý nhưng trên thực tế Nhà nước chưa quản lý, chưa bố trí sử dụng và người đang trực tiếp sử dụng nhà đất là người được ủy quyền quản lý, sau khi bảo đảm thực hiện nghĩa vụ thông báo theo quy định pháp luật, chủ sở hữu có thể lấy lại nhà đất của mình và xin cấp Giấy chứng nhận (theo Điều 5 Nghị quyết số 755/2005/NQ-UBTVQH11 ngày 02/4/2005 của UBTVQH).

2. Thành phần hồ sơ:

• Đơn đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, quyền sử dụng đất và tài sản khác gắn liền với đất;
• Tờ khai thuế sử dụng đất phi nông nghiệp;
• Tờ khai lệ phí trước bạ;
• Tờ khai thuế thu nhập cá nhân;
• Một trong những loại giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, sử dụng nhà đất như:

• Những giấy tờ về quyền sử dụng đất đai trước ngày 15/10/1993 do các cơ quan có thẩm quyền cấp khi thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng Hòa Miền Nam Việt Nam, Nhà nước CHXHCN Việt Nam.
• Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tạm thời được các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp hoặc có tên trong sổ đăng ký ruộng đất, sổ địa chính.
• Giấy tờ hợp pháp về thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất hoặc các tài sản gắn liền với đất, giấy tờ giao nhà tình nghĩa gắn liền với đất.
• Các giấy tờ chuyển nhượng quyền sử dụng đất ở, giao dịch mua bán nhà có gắn liền với đất ở vào trước ngày 15/10/1993. Đã được UBND xã, phường, thị trấn xác nhận đã sử dụng tài sản trước ngày 15/10/1993.
• Giấy tờ về việc thanh lý, hóa giá nhà ở gắn liền với đất theo quy định của pháp luật.
• Giấy tờ do các cơ quan có thẩm quyền thuộc chế độ cũ cấp cho người sử dụng đất.

• Các giấy tờ liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ tài chính (biên lai thuế, giấy nộp tiền vào ngân sách nhà nước,…);
• Bản vẽ hiện trạng nhà đất, bản vẽ sơ đồ nhà đất (đã được kiểm tra nội nghiệp);
• Giấy tờ chứng thực cá nhân của người được cấp Giấy chứng nhận (chứng minh nhân dân (nếu có), hộ chiếu,…) đã được hợp pháp hóa lãnh sự.
• Văn bản ủy quyền thực hiện thủ tục.

3. Trình tự, thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận đối với nhà đất đang được Nhà nước quản lý

Bước 1: Kiểm tra tình trạng pháp lý nhà đất
Sau khi xem xét hồ sơ khách hàng cung cấp, bằng chuyên môn nghiệp vụ, VPLS sẽ kiểm tra tình trạng pháp lý của nhà và đất: nhà đất có thuộc diện được Nhà nước quản lý hay không; nếu có thì Nhà nước đã có văn bản quản lý hay chưa; ai đang trực tiếp sử dụng nhà đất;…
Bước 2: Liên hệ với đơn vị đo vẽ
Sau khi đánh giá có thể thực hiện thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận, VPLS liên hệ và làm việc với đơn vị đo vẽ để lập bản vẽ sơ đồ nhà đất, bản vẽ hiện trạng nhà đất theo quy định.
VPLS sẽ thay mặt khách hàng kiểm tra, điều chỉnh, sửa đổi (nếu cần) bản vẽ cho phù hợp với yêu cầu của cơ quan nhà nước.
Bước 3: Xác nhận vị trí và thuế phi nông nghiệp tại UBND xã, phường nơi có nhà đất
VPLS chuẩn bị và nộp hồ sơ xin xác nhận vị trí và khai thuế phi nông nghiệp, gồm:

• Đơn xin nhận vị trí;
• Tờ khai thuế sử dụng đất phi nông nghiệp;
• Một trong những loại giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, sử dụng nhà đất (như “giấy trắng”, “sổ trắng”,…);
• Giấy tờ chứng thực cá nhân của người được cấp Giấy chứng nhận (chứng minh nhân dân (nếu có), hộ chiếu,…).

Bước 4: Nộp hồ sơ tại UBND quận, huyện nơi có nhà đất
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ thành phần hồ sơ ở mục 2, VPLS sẽ nộp toàn bộ hồ sơ vào chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc Văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh thuộc Sở Tài nguyên – Môi trường.
 Khi có thông báo của cơ quan thuế, VPLS sẽ đại diện khách hàng thực hiện các nghĩa vụ tài chính; đại diện khách hàng thực hiện giải trình và khiếu nại đối với quyết định của cơ quan có thẩm quyền (nếu có).
Bước 5: Nhận kết quả
Sau khi thực hiện nghĩa vụ tài chính, VPLS sẽ thay mặt khách hàng nhận Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất và bàn giao cho khách hàng.
Tùy vào địa chỉ của khách hàng ở trong hoặc ngoài nước, VPLS bảo đảm để khách hàng nhận được kết quả trong thời gian ngắn nhất có thể.

4. Thời gian thực hiện:

Không quá 30 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ.
Trên đây một số thông tin về thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận đối với nhà đất đang được Nhà nước quản lý cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Với đội ngũ chuyên viên nhiều kinh nghiệm, chuyên nghiệp và tận tâm, Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy chúng tôi luôn mong muốn được phục vụ quý khách hàng với chất lượng dịch vụ tốt nhất.
 
Quý khách có nhu cầu sử dụng vụ của Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy xin vui lòng liên hệ để nhận được dịch vụ tư vấn tốt nhất, chuyên nghiệp, uy tín và hiệu quả.
VĂN PHÒNG LUẬT SƯ TÔ ĐÌNH HUY
Trụ sở: A10-11 Centana Thủ Thiêm, 36 Mai Chí Thọ, Phường An Phú, TP. Thủ Đức, TP. HCM
Điện thoại: 0909160684 (Luật sư Phụng)
Email: lsphung@luatsuhcm.com