Tư vấn giải quyết yêu cầu bồi thường trong vụ án hình sự

Thứ tư - 17/05/2017 21:25

Khi thực hiện hành vi phạm tội, ngoài việc phải gánh chịu trách nhiệm hình sự như hình phạt tù, phạt tiền, người phạm tội còn có thể phải bồi thường thiệt hại cho bị hại và/hoặc bị đơn dân sự theo quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.

Tư vấn giải quyết yêu cầu bồi thường trong vụ án hình sự

Mục lục

Yêu cầu bồi thường thiệt hại là phương thức bảo vệ quyền lợi cho chính bị hại hoặc gia đình bị hại trước những tổn thất vật chất, tinh thần.Tuy nhiên, cũng như trong các vụ án dân sự, người yêu cầu bồi thường trong vụ án hình sự cũng có nghĩa vụ phải chứng minh thiệt hại.

1. Khi nào yêu cầu bồi thường được tách ra trong vụ án hình sự?

Căn cứ Điều 7 của Thông tư 02/2023/TT-TANDTC về Tách yêu cầu bồi thường để giải quyết bằng vụ án khác theo thủ tục tố tụng dân sự

1. Trường hợp xác định hành vi của người thi hành công vụ là trái pháp luật và thuộc phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước nhưng chưa có đầy đủ tài liệu, chứng cứ để giải quyết yêu cầu bồi thường thì Hội đồng xét xử tách yêu cầu bồi thường để giải quyết bằng vụ án khác. Người yêu cầu bồi thường có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án có thẩm quyền giải quyết yêu cầu bồi thường theo thủ tục tố tụng dân sự sau khi bản án, quyết định giải quyết vụ án hình sự, hành chính có hiệu lực pháp luật. Việc tách yêu cầu bồi thường phải bảo đảm không làm ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án hình sự, vụ án hành chính.

2. Khi giải quyết vụ án dân sự theo hướng dẫn tại khoản 1 Điều này mà bản án, quyết định hình sự; bản án, quyết định hành chính bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm thì Tòa án ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự để chờ kết quả xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm vụ án hình sự, vụ án hành chính.

Theo Điều 7 Thông tư 02/2023/TT-TANDTC, yêu cầu bồi thường có thể bị tách ra khỏi vụ án hình sự để giải quyết bằng một vụ án dân sự riêng biệt. Việc này nhằm đảm bảo tính chặt chẽ của quá trình tố tụng và không làm ảnh hưởng đến việc xét xử vụ án hình sự. Dưới đây là một số điểm phân tích quan trọng:

a. Điều kiện để yêu cầu bồi thường

Khi hành vi của người thi hành công vụ bị xác định là trái pháp luật và thuộc phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước. Tuy nhiên, chưa có đủ tài liệu, chứng cứ để giải quyết yêu cầu bồi thường ngay trong vụ án hình sự.
Việc tách yêu cầu bồi thường không được làm ảnh hưởng đến quá trình xét xử vụ án hình sự hoặc vụ án hành chính liên quan.

b. Quyền của người yêu cầu bồi thường

Sau khi bản án, quyết định giải quyết vụ án hình sự hoặc hành chính có hiệu lực pháp luật, người yêu cầu bồi thường có quyền khởi kiện vụ án dân sự tại tòa án có thẩm quyền.

Điều này đảm bảo quyền lợi của người bị thiệt hại nhưng vẫn giữ được sự độc lập giữa quá trình xét xử hình sự và giải quyết bồi thường dân sự.

c. Trường hợp tạm đình chỉ vụ án Dân sự

Nếu bản án, quyết định hình sự hoặc hành chính bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm, thì vụ án dân sự sẽ bị tạm đình chỉ để chờ kết quả xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm.

Điều này nhằm tránh trường hợp bản án dân sự bị ảnh hưởng bởi những thay đổi trong quá trình xem xét lại vụ án hình sự/hành chính.
>> Tham khảo bài viết: Dịch vụ Soạn thảo Đơn tố giác tội phạm

2. Căn cứ phát sinh bồi thường thiệt hại

Theo điều 2 của Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP Về căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại quy định tại Điều 584 của Bộ luật Dân sự:

1. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại đối với trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 584 của Bộ luật Dân sự phát sinh khi có đầy đủ các yếu tố sau đây:

a) Có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác;

b) Có thiệt hại xảy ra là thiệt hại về vật chất, thiệt hại về tinh thần;

Thiệt hại về vật chất là tổn thất vật chất thực tế xác định được của chủ thể bị xâm phạm, bao gồm tổn thất về tài sản mà không khắc phục được; chi phí hợp lý để ngăn chặn, hạn chế, khắc phục thiệt hại; thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút do tài sản, sức khỏe, tính mạng, danh dự, nhân phẩm, uy tín, quyền và lợi ích hợp pháp khác bị xâm phạm.

Thiệt hại về tinh thần là tổn thất tinh thần do bị xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, quyền và lợi ích nhân thân khác mà chủ thể bị xâm phạm hoặc người thân thích của họ phải chịu và cần phải được bồi thường một khoản tiền bù đắp tổn thất đó.

c) Có mối quan hệ nhân quả giữa thiệt hại xảy ra và hành vi xâm phạm. Thiệt hại xảy ra phải là kết quả tất yếu của hành vi xâm phạm và ngược lại hành vi xâm phạm là nguyên nhân gây ra thiệt hại.

Theo Điều 2 của Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP, trách nhiệm bồi thường thiệt hại phát sinh dựa trên Điều 584 Bộ luật Dân sự khi có đầy đủ 3 yếu tố: hành vi xâm phạm, thiệt hại thực tế, và mối quan hệ nhân quả. Dưới đây là phân tích chi tiết từng yếu tố:

a. Hành vi xâm phạm

Đây là yếu tố tiên quyết làm phát sinh trách nhiệm bồi thường. Hành vi này có thể là:
- Xâm phạm tính mạng, sức khỏe (gây thương tích, tử vong do lỗi cố ý hoặc vô ý).
- Xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín (bôi nhọ, xúc phạm danh dự, làm ảnh hưởng đến uy tín cá nhân/tổ chức).
- Xâm phạm tài sản (chiếm đoạt, phá hoại, làm hư hỏng tài sản).
- Xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp khác (ví dụ: cản trở quyền lao động, quyền tự do kinh doanh hợp pháp).

b. Thiệt hại thực tế phát sinh

Thiệt hại có thể là vật chất hoặc tinh thần:

- Thiệt hại về vật chất:

Mất mát tài sản không thể khắc phục.
Chi phí hợp lý để ngăn chặn, hạn chế, khắc phục thiệt hại (chi phí điều trị y tế, sửa chữa tài sản…).
Thu nhập thực tế bị mất hoặc giảm sút do hậu quả của hành vi xâm phạm (ví dụ: mất thu nhập do bị thương, không thể lao động).

- Thiệt hại về tinh thần:

Những đau đớn về tinh thần do bị tổn hại danh dự, nhân phẩm, sức khỏe, tính mạng…
Đối với thiệt hại về tính mạng, ngoài người bị hại, thân nhân cũng có thể yêu cầu bồi thường tổn thất tinh thần.

Mức bồi thường phụ thuộc vào tính chất, mức độ ảnh hưởng và hoàn cảnh cụ thể.

c. Mối quan hệ nhân quả

Thiệt hại xảy ra phải là hệ quả tất yếu của hành vi xâm phạm.
Nếu không có hành vi xâm phạm thì thiệt hại đã không xảy ra.
Ví dụ: Nếu một người bị đánh dẫn đến thương tích và phải điều trị y tế, thì có thể xác định rõ mối quan hệ nhân quả giữa hành vi đánh người và thiệt hại về sức khỏe, chi phí điều trị, mất thu nhập.

Quy định này đặt ra các tiêu chí rõ ràng để xác định trách nhiệm bồi thường, đảm bảo tính công bằng trong giải quyết tranh chấp dân sự. Việc chứng minh đủ 3 yếu tố (hành vi xâm phạm, thiệt hại thực tế, và mối quan hệ nhân quả) là điều kiện bắt buộc để yêu cầu bồi thường được chấp nhận.

3. Dịch vụ tư vấn giải quyết yêu cầu bồi thường trong vụ án hình sự - VPLS Tô Đình Huy

Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy cung cấp dịch vụ tư vấn yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án hình sự. Công việc cụ thể như sau:

- Tiếp nhận thông tin, hồ sơ từ khách hàng hoặc đại diện khách hàng liên hệ với các cơ quan tố tụng, người tiến hành tố tụng để thu thập thông tin liên quan đến thiệt hại và mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra;
- Tư vấn cho khách hàng quy định pháp luật liên quan đến bồi thường thiệt hại trong vụ án hình sự và tác động của thời điểm yêu cầu bồi thường, việc thực hiện bồi thường;
- Nghiên cứu, phân tích, nhận định thông tin, hồ sơ để tìm cách thức xác định mức thiệt hại sẽ yêu cầu bồi thường tương ứng với chứng cứ chứng minh;
- Tư vấn cho khách hàng những công việc cần thực hiện để xác định mức bồi thường hoặc củng cố chứng cứ chứng minh thiệt hại;
- Tìm hiểu thông tin để xác định thiện chí của phía người thực hiện hành vi phạm tội và gia đình của họ;
- Tư vấn phương thức yêu cầu bồi thường: trực tiếp đối với người gây thiệt hại hoặc thông qua cơ quan tiến hành tố tụng;
- Tư vấn và đưa ra phương án đàm phán thiệt hại yêu cầu bồi thường với phía đối phương để khách hàng cân nhắc, lựa chọn;
- Tư vấn về thủ tục tố tụng tại Tòa án và quyền của đương sự liên quan đến yêu cầu bồi thường thiệt hại;
- Tư vấn, hỗ trợ khách hàng thực hiện yêu cầu thi hành án khi có bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật.

>> Tham khảo bài viết: Chi phí thuê luật sư tư vấn pháp lý

4. Thông tin liên hệ VPLS Tô Đình Huy

Với đội ngũ Luật sư nhiều năm kinh nghiệm tư vấn pháp luật hình sự, pháp luật về bồi thường thiệt hại trong vụ án hình sự, tham gia bảo vệ quyền lợi của bị hại/nguyên đơn dân sự, đại diện đàm phán bồi thường thiệt hại, Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy cam kết tư vấn cho khách hàng phương án đảm bảo quyền lợi tốt nhất khi yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Bạn muốn tìm hiểu thêm các vấn đề liên quan. Hãy tham khảo các bài viết khác tại website hoặc gọi tổng đài tư vấn 1900 6279 để được luật sư tư vấn trực tiếp, hoặc hẹn luật sư gọi 097 88 456 17

>> Tham khảo bài viết: Chi phí thuê luật sư bào chữa vụ án hình sự

Tác giả: admin Tô Đình Huy