Lập
công
đoàn
và
phí
công
đoàn
1.
Doanh
nghiệp
có
bắt
buộc
phải
thành
lập
công
đoàn?
Khoản
1
Điều
16
Điều
lệ
công
đoàn
Việt
Nam
và
Mục
12.1
Điều
12
Hướng
dẫn
238/HD-TLĐ
năm
2014
(Hướng
dẫn
Điều
lệ
công
đoàn)
quy
định
điều
kiện
thành
lập
công
đoàn
cơ
sở
của
doanh
nghiệp
là:
(i)
Có
ít
nhất
05
đoàn
viên
công
đoàn
hoặc
05
người
lao
động
có
đơn
tự
nguyện
gia
nhập
công
đoàn
Việt
Nam;
(ii)
Có
tư
cách
pháp
nhân.
Theo
đó,
doanh
nghiệp
không
có
nghĩa
vụ
phải
thành
lập
công
đoàn
cơ
sở
mà
là
sự
tự
nguyện
của
người
lao
động.
Theo
quy
định
tại
Điều
13
Hướng
dẫn
238/HD-TLĐ
thì
khi
có
nhu
cầu
thành
lập
công
đoàn
cơ
sở
thì
người
lao
động
có
quyền
yêu
cầu
công
đoàn
cấp
trên
trực
tiếp
cơ
sở
hướng
dẫn,
giúp
đỡ,
hỗ
trợ
thành
lập
công
đoàn
tại
doanh
nghiệp.
Mặc
dù
doanh
nghiệp
không
bắt
buộc
thành
lập
công
đoàn
nhưng
“khi
công
đoàn
cơ
sở
được
thành
lập
theo
đúng
quy
định
của
Luật
công
đoàn
thì
người
sử
dụng
lao
động
phải
thừa
nhận
và
tạo
điều
kiện
thuận
lợi
để
công
đoàn
cơ
sở
hoạt
động.”
theo
quy
định
tại
khoản
3
Điều
189
Luật
lao
động
2012;
đồng
thời
có
nghĩa
vụ
tạo
điều
kiện
thuận
lợi
để
người
lao
động
thành
lập,
gia
nhập
công
đoàn;
tạo
điều
kiện
để
công
đoàn,
đoàn
viên
hoạt
động
tại
doanh
nghiệp
theo
quy
định
từ
Điều
190
đến
Điều
193
Bộ
luật
lao
động
2012.
Trong
trường
hợp
doanh
nghiệp
chưa
thành
lập
công
đoàn
cơ
sở
thì
công
đoàn
cấp
trên
trực
tiếp
(công
đoàn
cấp
quận
nơi
doanh
nghiệp
đặt
trụ
sở)
sẽ
thực
hiện
các
công
việc
liên
hệ
với
doanh
nghiệp
để
bảo
vệ
quyền
lợi
người
lao
động.
Như
vậy,
pháp
luật
hiện
hành
không
bắt
buộc
doanh
nghiệp
thành
lập
công
đoàn
nhưng
có
trách
nhiệm
tạo
điều
kiện,
hỗ
trợ
cho
người
lao
động
có
nhu
cầu
thành
lập,
hoạt
động
công
đoàn.
1.
Phí
công
đoàn
Doanh
nghiệp
hết
sức
lưu
ý
một
vấn
đề:
dù
doanh
nghiệp
có
công
đoàn
hay
không
thì
vẫn
phải
đóng
phí
công
đoàn
theo
quy
định
sau:
Nghị
định
191/2013/NĐ-CP
hướng
dẫn
tài
chính
công
đoàn
quy
định:
(i)
Điều
4
về
đối
tượng
phải
đóng
kinh
phí
công
đoàn,
bao
gồm:
Đối tượng
đóng
kinh
phí
công
đoàn
theo
quy
định
tại Khoản
2
Điều
26
Luật
công
đoàn là
cơ
quan,
tổ
chức,
doanh
nghiệp
mà
không
phân
biệt
cơ
quan,
tổ chức,
doanh
nghiệp
đó
đã
có
hay
chưa
có
tổ
chức
công
đoàn
cơ
sở
(...).
(ii)
Điều
5
về
mức
đóng
kinh
phí
công
đoàn:
2%
quỹ
tiền
lương
làm
căn
cứ
đóng
bảo
hiểm
xã
hội
cho
người
lao
động.
(iii)
Điều
6
về
phương
thức
đóng:
đóng
mỗi
tháng
một lần
cùng
thời
điểm
đóng
bảo
hiểm
xã
hội
bắt
buộc
cho
người
lao
động.
Điều
24c
Nghị
định 88/2015/NĐ-CP (có
hiệu
lực
từ
25/11/2015)
sửa
đổi
Nghị
định
95/2013/NĐ-CP về
xử
phạt
hành
chính
trong
lĩnh
vực
lao
động,
bảo
hiểm
xã
hội,
đưa
người
lao
động
Việt
Nam
đi
làm
việc
ở
nước
ngoài
theo
hợp
đồng
quy
định
xử
phạt
hành
chính
do
vi
phạm
đóng
kinh
phí
công
đoàn
như
sau:
(i)
Phạt
tiền
từ
12%
đến
dưới
15%
tổng
số
tiền
phải
đóng
kinh
phí
công
đoàn
(KPCĐ) tại
thời
điểm
lập
biên
bản
vi
phạm
hành
chính
nhưng
tối
đa
không
quá
75
triệu
đồng
đối
với
người
sử
dụng
lao
động
(NSDLĐ)
có
một
trong
các
hành
vi
sau:
-
Chậm
đóng
KPCĐ;
-
Đóng
KPCĐ
không
đúng
mức
quy
định;
-
Đóng
KPCĐ
không
đủ
số
người
thuộc
đối
tượng
phải
đóng.
(ii)
Trường
hợp
NSDLĐ
không
đóng
KPCĐ
cho
toàn
bộ
người
lao
động
thuộc
đối
tượng
phải
đóng
thì
phạt
tiền
từ
18%
đến
20%
tổng
số
tiền
phải
đóng
nhưng
tối
đa
không
quá
75
triệu
đồng.
Chậm
nhất
30
ngày
kể
từ
ngày
có
quyết
định
xử
phạt,
NSDLĐ
phải
nộp
toàn
bộ
số
tiền
chậm
đóng,
đóng
chưa
đủ
hoặc
chưa
đóng
và
tiền
lãi
theo
mức
lãi
suất
tiền
gửi
không
kỳ
hạn
cao
nhất
của
các
ngân
hàng
thương
mại
nhà
nước
công
bố
tại
thời
điểm
xử
phạt.