Hành vi hành nghề mê tín dị đoan có thể được thực hiện bằng nhiều hình thức:
+ Bói toán: là sự phán đoán không có căn cứ khoa học về những chuyện xảy ra trong quá khứ, vị lai.
+ Đồng bóng: là hành vi lừa bịp người khác bằng cách lợi dụng thánh, thần, ma quỷ nhập vào mình để phán bảo những điều nhảm nhí, khiến cho người khác tin theo.
+ Hình thức khác: xem tướng số, cầu hồn, yểm bùa, trừ tà ma…v.v…
Hành nghề mê tín dị đoan tức là lấy việc này làm nghề nghiệp chính để sinh sống. Nếu việc bói toán chỉ mang tính nhất thời hoặc không vì mục đích vụ lợi thì không cấu thành tội phạm này.
Tội phạm hoàn thành khi hành vi hành nghề mê tín, dị đoan đã gây ra hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội phạm này mà còn vi phạm. Do chưa có văn bản hướng dẫn như thế nào là hậu quả nghiêm trọng đối với tội phạm này nên chúng ta chỉ có thể tham khảo nội dung các tội phạm khác đã có văn bản hướng dẫn để xác định.
Trong nhiều trường hợp, người phạm tội sử dụng mê tín dị đoan như một phương tiện để tội
phạm khác thì người phạm tội chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội phạm đó. Chẳng hạn, qua việc
bói toán, người phạm tội đã nhận tài sản từ người bị hại số tiền đủ cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tài
sản thì phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội phạm này. Trong trường hợp người phạm tội dùng bùa chú để đe doạ buộc người khác phải giao cấu với mình thì tuỳ trường hợp có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội hiếp dâm hoặc cưỡng dâm. Chẳng hạn vụ án sau đây:
Chị Tạ Thị Thuỳ và Trần Thị Loan (bạn thân với nhau, cùng trú tại thị trấn Di Linh, huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng). Vào sáng ngày 9/4/1999, cả hai rủ nhau đi xem bói, trên đường về gặp Võ Văn Tuấn mời Thuỳ và Loan vào nhà chơi. Trong khi trò chuyện, Tuấn nói mình biết xem bói rồi cầm tay Thuỳ nói: “Thuỳ bị tình duyên trắc trở”, sau đó Tuấn cầm tay Loan nói: “Loan bị bố mẹ ghét bỏ, tình duyên cũng trắc trở, người ốm yếu, đêm khó ngủ, ngày nắng bị đau, nếu không cúng giải ma thì ngày 27/7 này sẽ chết”. Nghe xong, Loan buồn bã cùng Thuỳ ra về.
Mấy hôm sau, Tuấn tìm đến nhà Loan để nói tiếp về tương lai của Loan nhưng Loan không tin. Tuấn nói: “Nếu không tin thì trưa nay thử coi, sẽ bị đau đầu, mờ mắt”. Đến trưa thì đúng như thế (sau này giám định mới biết: Loan đau đầu là do viêm xoang, mờ mắt là do cận thị). Từ đó, Loan bắt đầu tin lời Tuấn về số phận của mình.
Chiều 15/4, Tuấn rủ Loan và Thuỳ đi uống cà phê và đề cập chuyện cúng giải ma cho Loan.
Loan hỏi: “Muốn giải ma thì tìm thầy ở đâu?”. Tuấn trả lời là Tuấn biết cúng giải ma vì thế Thuỳ và
Loan đã nhờ Tuấn cúng giải ma. Tuấn nhận lời ngay và nói với Loan: “Đúng 12 giờ 16/4, mang theo
ít rượu, nhang đến nhà anh và phải cúng từ 7 - 9 giờ tối mới hết”. Khi Loan đem rượu, nhang đến thì
Tuấn bảo đến nghĩa trang liệt sĩ cúng mới linh. Đến nơi, Tuấn thoa ít rượu vào tay và cầm tay Loan để
xem chứ không tiến hành cúng giải ma. Cứ như thế, từ ngày 16/4 đến 22/4, Loan gặp Tuấn 8 lần, trong
đó có một lần ngồi nói chuyện chơi; 5 lần Tuấn cúng giải ma bằng cách xoa ít rượu vào tay Loan, bắt
Loan ngồi quay lưng ra sau, kéo áo lên để Tuấn úp hai bàn tay vào lưng Loan từ 5-7 phút thì xong.
Lần thứ 7 gặp nhau, Tuấn thực hiện hành vi giao cấu với Loan, cụ thể như sau:
Vào 12 giờ ngày 21/4, Loan đến nhà Tuấn để cúng giải ma. Tuấn bảo Loan ra sau vườn cách nhà Tuấn 100m. Ra đến vườn thì trời đổ mưa. Tuấn vào nhà lấy mỗi người một cái áo mưa mặc vào và đứng nói chuyện dưới mưa. Khi trời hết mưa, Tuấn không cúng giải ma cho Loan mà ngỏ lời nói yêu Loan. Loan trả lời mình đã có người yêu rồi. Tuấn kéo tay Loan làm Loan té xuống đất. Tuấn nói: “Nếu không cho anh quan hệ tình dục thì anh không cúng giải ma cho em, đồng thời anh sẽ bỏ bùa cho em điên dại, chết vào ngày 27/7”. Loan không nói gì, Tuấn đẩy Loan nằm ngửa ra đất, đè lên người Loan, cởi quần áo của Loan và thực hiện hành vi giao cấu với Loan. Sau khi quan hệ xong, cả hai mặc quần áo vào, đi vào nhà sưởi ấm ở bếp lò, cùng ăn bánh. Khi đó, Tuấn nói: “Sáng mai đem theo chứng minh nhân dân và hộ khẩu đến nhà anh để đi đăng ký kết hôn”.
7.30 ngày 22/4, Loan đem theo hộ khẩu và CMND đến nhà Tuấn để đi đăng ký kết hôn, Tuấn nói: “Thứ Năm,UBND không làm việc, để hôm khác đi, hôm nay là ngày cúng ma cuối cùng.” Loan đồng ý cùng Tuấn ra sau vườn để cúng giải ma. Sau khi cúng giải ma xong, Tuấn ôm Loan. Khi đó, bố của Loan (ông Tiến) bắt gặp và đi báo công an. Khi ông Tiến đã đi, Tuấn cùng Loan đón xe xuống nhà chị Thuận (chị kết nghĩa của Tuấn) ngủ lại một đêm.
Sáng hôm sau, chị Thuận cùng Tuấn, Loan đến nhà xin phép bố Loan để Tuấn được cưới Loan. Gia đình ông Tiến hẹn ba ngày sau sẽ trả lời. Tuy nhiên, đến ngày chưa hết ba ngày, ông Tiến và Loan đã làm đơn tố cáo Tuấn.
Theo lời khai của Loan thì chị rất tin vào những lời bói toán của Tuấn nên đã nhiều lần nhờ
Tuấn cúng giải ma. Ngày 21/4, Tuấn đã đe doạ để cho chị chết vào ngày 27/7 hoặc sẽ bỏ bùa cho bị
điên dại nên sau đó Tuấn đã đẩy chị ngã, một tay đè lên ngực, một tay cởi quần chị và thực hiện hành
vi giao cấu. Về phần Tuấn khai, việc giao cấu là do Loan tự nguyện, không có phản ứng gì.
Trong trường hợp này, Tuấn đã phạm tội cưỡng dâm chứ không phạm tội hành nghề mê tín dị
đoan.
- Chủ quan: tội phạm này được thực hiện với lỗi cố ý. Tuy nhiên, người phạm tội vô ý đối với hậu quả. Động cơ, mục đích không là dấu hiệu bắt buộc của tội phạm này.
- Chủ thể: là bất kỳ ai có năng lực trách nhiệm hình sự theo luật định.
b. Hình phạt chia làm 2 khung:
- Khung 1: hành nghề mê tín, dị đoan thỏa mãn khung 1, người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 3 năm, phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.
- Khung 2: hành nghề mê tín, dị đoan gây chết người hoặc gây ra hậu quả nghiêm trọng khác, người phạm tội có thể bị phạt tù từ 3 năm đến 10 năm.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 3 triệu đồng đến 30 triệu đồng.
Chúng tôi trên mạng xã hội