Hướng dẫn điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia

1. Hướng dẫn lấy ý kiến về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất từ ngày 01/01/2025

Từ ngày 01/01/2025, Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực thi hành, trong đó Điều 70 quy định chi tiết về việc lấy ý kiến đối với quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất các cấp, nhằm tăng cường tính công khai, minh bạch và sự tham gia của người dân trong quá trình lập quy hoạch đất đai.
Thứ nhất, đối với quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc phòng và quy hoạch sử dụng đất an ninh, việc lấy ý kiến được thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành về quy hoạch, tương tự như quy định hiện hành.
Thứ hai, đối với quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, Luật Đất đai 2024 quy định rõ ràng trình tự, hình thức và thời gian lấy ý kiến như sau:
- Cơ quan lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức lấy ý kiến các sở, ngành có liên quan, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp huyện, cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư và cá nhân có liên quan đến nội dung quy hoạch sử dụng đất.
- Việc lấy ý kiến được thực hiện thông qua hình thức công khai thông tin trên trang thông tin điện tử của cơ quan lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh. Nội dung lấy ý kiến bao gồm báo cáo thuyết minh quy hoạch và hệ thống bản đồ quy hoạch sử dụng đất.
- Các ý kiến góp ý phải được tổng hợp, tiếp thu, giải trình và hoàn thiện phương án quy hoạch trước khi trình Hội đồng thẩm định quy hoạch sử dụng đất. Toàn bộ ý kiến đóng góp và nội dung giải trình phải được công bố công khai trên trang thông tin điện tử của cơ quan lập quy hoạch.
- Thời gian lấy ý kiến đối với quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh là 45 ngày, kể từ ngày công khai thông tin về nội dung quy hoạch cần lấy ý kiến.

Thứ ba, đối với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện và kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện, Điều 70 quy định:
- Cơ quan lập quy hoạch cấp huyện có trách nhiệm lấy ý kiến các phòng, ban, ngành có liên quan, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp xã, cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư và cá nhân có liên quan.
- Việc lấy ý kiến được thực hiện thông qua nhiều hình thức, gồm: công khai thông tin trên trang thông tin điện tử của cơ quan lập quy hoạch và của Ủy ban nhân dân cấp xã; niêm yết công khai tại trụ sở UBND cấp xã, các điểm dân cư, nhà văn hóa ở các thôn, làng, ấp, bản, bon, buôn, phum, sóc, tổ dân phố; tổ chức hội nghị, hội thảo; phát phiếu lấy ý kiến đại diện các hộ gia đình, cá nhân tại địa phương. Nội dung lấy ý kiến bao gồm báo cáo thuyết minh và hệ thống bản đồ về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
- Sau quá trình lấy ý kiến, cơ quan lập quy hoạch có trách nhiệm tổng hợp, tiếp thu, giải trình các ý kiến góp ý và hoàn thiện phương án quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trước khi trình thẩm định, phê duyệt. Tất cả nội dung ý kiến và báo cáo giải trình phải được công bố công khai trên trang thông tin điện tử.
- Về thời gian, việc lấy ý kiến quy hoạch sử dụng đất cấp huyện phải thực hiện trong 30 ngày, còn đối với kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện là 20 ngày, tính từ ngày công khai thông tin nội dung lấy ý kiến.

Thứ tư, Luật quy định nguyên tắc chung: tất cả các ý kiến đóng góp về quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất ở các cấp phải được tổng hợp đầy đủ, chính xác, được tiếp thu và giải trình một cách khách quan, minh bạch, nghiêm túc và thấu đáo. Đây là bước tiến đáng kể nhằm tăng cường trách nhiệm giải trình của cơ quan nhà nước và bảo đảm quyền tham gia của người dân trong công tác quy hoạch đất đai.
So sánh với quy định hiện hành
Theo Điều 43 Luật Đất đai 2013 (được sửa đổi năm 2018), việc lấy ý kiến về quy hoạch sử dụng đất cũng được quy định, tuy nhiên có phạm vi áp dụng và hình thức đơn giản hơn:

- Việc lấy ý kiến đối với quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quốc phòng, an ninh được thực hiện theo quy định của pháp luật về quy hoạch, giống với Luật Đất đai 2024.

Đối với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện:

- Việc lấy ý kiến được thực hiện thông qua tổ chức hội nghị, lấy ý kiến trực tiếp và công khai thông tin quy hoạch trên cổng thông tin điện tử của UBND cấp tỉnh và UBND cấp huyện;

- Nội dung lấy ý kiến bao gồm các chỉ tiêu sử dụng đất và danh mục dự án, công trình thực hiện trong kỳ quy hoạch;

- Thời gian lấy ý kiến là 30 ngày, kể từ khi cơ quan có thẩm quyền quyết định tổ chức lấy ý kiến;

- UBND cấp huyện có trách nhiệm tổng hợp, tiếp thu, giải trình và hoàn thiện phương án quy hoạch trước khi trình Hội đồng thẩm định cấp huyện.

Như vậy, có thể thấy Luật Đất đai 2024 đã mở rộng đối tượng lấy ý kiến, đa dạng hóa hình thức tham vấn và yêu cầu công khai kết quả tiếp thu nhằm nâng cao hiệu quả quản trị và chất lượng quy hoạch.

2. Khi nào cần thực hiện điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia?

Theo Luật Đất đai 2024, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất quốc gia là công cụ quản lý vĩ mô quan trọng của Nhà nước để định hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh lương thực, an ninh quốc phòng, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, thực tiễn luôn có thể phát sinh những thay đổi, khiến cho nội dung quy hoạch và kế hoạch ban đầu không còn phù hợp. Khi đó, việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia là cần thiết.
Cụ thể, căn cứ Điều 67 và Điều 70 Luật Đất đai 2024, việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia được đặt ra trong các trường hợp sau:

- Có thay đổi về định hướng phát triển kinh tế - xã hội cấp quốc gia, thay đổi chính sách lớn liên quan đến đất đai.
- Xuất hiện các yếu tố mới từ thiên tai, biến đổi khí hậu, an ninh – quốc phòng hoặc các sự kiện bất khả kháng có tác động lớn đến phân bổ, sử dụng đất đai.
- Quy hoạch cấp dưới không còn phù hợp hoặc xung đột với quy hoạch cấp quốc gia.
- Kết quả rà soát định kỳ cho thấy quy hoạch hoặc kế hoạch sử dụng đất không còn hiệu quả, cần điều chỉnh.

Như vậy, việc điều chỉnh không chỉ đảm bảo tính linh hoạt trong quản lý đất đai mà còn giúp các cơ quan nhà nước chủ động thích ứng với biến động thực tế trong nước và quốc tế.

3. Thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia thuộc về cơ quan nào?

Theo quy định tại Nghị định 151/2025/NĐ-CP – văn bản hướng dẫn thi hành chi tiết Luật Đất đai 2024, thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất quốc gia được xác định rõ ràng, bảo đảm phù hợp với Hiến pháp và nguyên tắc quản lý đất đai tập trung, thống nhất. Cụ thể:

- Đối với quy hoạch sử dụng đất quốc gia: Thẩm quyền phê duyệt và điều chỉnh thuộc Quốc hội. Việc điều chỉnh được thực hiện khi có sự thay đổi lớn về phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, tác động của thiên tai, biến đổi khí hậu hoặc khi quy hoạch không còn phù hợp thực tiễn. Bộ Tài nguyên và Môi trường (BTNMT) là cơ quan lập, tổ chức thẩm định và trình Chính phủ để báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định.

- Đối với kế hoạch sử dụng đất quốc gia giai đoạn 5 năm: Thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch này thuộc về Chính phủ, nhưng phải có ý kiến thống nhất của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi phê duyệt. BTNMT phối hợp với các bộ, ngành, địa phương rà soát, tổng hợp nhu cầu sử dụng đất, lập phương án điều chỉnh và trình Chính phủ quyết định.

- Vai trò của Bộ Tài nguyên và Môi trường: Là cơ quan chủ trì trong việc thẩm định nội dung điều chỉnh cả quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất quốc gia. BTNMT có trách nhiệm bảo đảm tính hợp pháp, hợp lý và tính khả thi của phương án điều chỉnh, đồng thời lập hồ sơ điều chỉnh theo mẫu tại Phụ lục IV Nghị định 151/2025/NĐ-CP.

Như vậy, Nghị định 151/2025/NĐ-CP đã làm rõ vai trò, trách nhiệm và quy trình thực hiện điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở cấp quốc gia, góp phần bảo đảm sự minh bạch, thống nhất và ổn định trong quản lý, sử dụng đất lâu dài.

4. Trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia được thực hiện như thế nào?

Thủ tục điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia được quy định chi tiết tại Nghị định 71/2024/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất đai 2024. Trình tự bao gồm các bước cơ bản như sau:
Bước 1: Rà soát, đánh giá việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch hiện hành.
Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các bộ, ngành, UBND cấp tỉnh rà soát toàn bộ quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt; đối chiếu với kết quả thực hiện và các yêu cầu phát sinh từ thực tiễn.
Bước 2: Lập báo cáo đề xuất điều chỉnh.
Báo cáo cần nêu rõ lý do điều chỉnh, nội dung điều chỉnh, dự báo ảnh hưởng, đánh giá tác động môi trường và xã hội, các chỉ tiêu sử dụng đất thay đổi (nếu có).
Bước 3: Tổ chức lấy ý kiến.
Ý kiến của các cơ quan liên quan, tổ chức chính trị - xã hội, cộng đồng dân cư sẽ được lấy thông qua văn bản hoặc hội thảo chuyên đề.
Bước 4: Thẩm định nội dung điều chỉnh.
Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì thẩm định, có thể mời các chuyên gia độc lập để đảm bảo tính khách quan.
Bước 5: Trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Sau khi hoàn chỉnh hồ sơ, Bộ Tài nguyên và Môi trường trình Chính phủ (đối với kế hoạch) hoặc trình Quốc hội (đối với quy hoạch).
Bước 6: Công bố và tổ chức thực hiện.
Nội dung điều chỉnh được công bố công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng và trang web chính thức của Bộ.
Quy trình này có tính chặt chẽ, khoa học nhằm đảm bảo quyền lợi của người dân, nhà đầu tư và phù hợp với quy hoạch ngành, quy hoạch vùng.

5. Những nguyên tắc nào cần tuân thủ khi điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia?

Điều chỉnh quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất quốc gia phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc được quy định tại Điều 64 và Điều 67 Luật Đất đai 2024, bao gồm:

- Nguyên tắc kế thừa và phát triển ổn định: Việc điều chỉnh không làm thay đổi đột ngột mục tiêu phát triển hoặc quyền lợi hợp pháp của các chủ thể đang sử dụng đất hợp pháp.
- Bảo đảm sự phù hợp giữa các cấp quy hoạch: Quy hoạch quốc gia, vùng, tỉnh và ngành phải thống nhất, hạn chế tối đa tình trạng chồng lấn, mâu thuẫn.
- Đảm bảo sự tham gia của cộng đồng: Các nội dung điều chỉnh phải được lấy ý kiến rộng rãi, công khai, minh bạch.
- Phù hợp với chiến lược phát triển bền vững: Mọi sự điều chỉnh phải góp phần bảo vệ tài nguyên, môi trường, đảm bảo an sinh xã hội và tăng trưởng xanh.
- Phù hợp với chỉ tiêu sử dụng đất được phân bổ: Việc điều chỉnh không làm vượt quá hạn mức đất đai đã được Quốc hội phê duyệt.

Việc tuân thủ nguyên tắc giúp đảm bảo rằng các thay đổi là cần thiết, hợp lý, khách quan, đồng thời không làm ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường đầu tư và phát triển.

6. Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy có thể hỗ trợ gì khi khách hàng cần điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất?

Với kinh nghiệm chuyên sâu trong lĩnh vực đất đai và đầu tư, Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý trọn gói liên quan đến việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia và cấp tỉnh. Các công việc cụ thể bao gồm:
- Tư vấn đánh giá tính pháp lý, kỹ thuật và kinh tế của đề xuất điều chỉnh quy hoạch hoặc kế hoạch sử dụng đất.
- Đại diện khách hàng làm việc với các cơ quan Nhà nước, tham gia họp lấy ý kiến, cung cấp cơ sở pháp lý và lập luận bảo vệ quyền lợi khách hàng.
- Soạn thảo hồ sơ đề xuất điều chỉnh, các văn bản kiến nghị, đơn khiếu nại hoặc giải trình về nội dung điều chỉnh.
- Hỗ trợ kiểm tra, rà soát hiện trạng sử dụng đất để đưa ra phương án điều chỉnh hợp lý.
- Cập nhật liên tục các quy định pháp luật mới nhất, giúp khách hàng phòng ngừa rủi ro và tối ưu hóa kế hoạch đầu tư.

Việc đồng hành cùng luật sư chuyên nghiệp sẽ giúp cá nhân, doanh nghiệp, địa phương chủ động trong việc thích ứng với thay đổi chính sách, đồng thời tránh các tranh chấp và thiệt hại không đáng có trong quá trình sử dụng đất.
Chuyên đề trên đây là chia sẻ của chúng tôi về vấn đề “Hướng dẫn điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia” nhằm hỗ trợ người đọc có thêm kiến thức về pháp luật, không nhằm mục đích thương mại. Các thông tin trong chuyên đề chỉ là quan điểm cá nhân người viết, người đọc chỉ tham khảo. Chúng tôi đề nghị Quý Khách hàng nên tham khảo ý kiến chuyên môn từ Luật sư của chúng tôi đối với các vấn đề cụ thể. Các yêu cầu giải đáp thắc mắc hãy liên hệ trực tiếp với Văn phòng của chúng tôi qua Hotline: 0978845617, Email: info@luatsuhcm.com.
Xem thêm Luật sư đất đai chuyên nghiệp tại Tp.HCM
Chi phí thuê luật sư tư vấn pháp lý