Hướng dẫn giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh

1. Thế nào là tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh

Tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh là sự không thống nhất hoặc mâu thuẫn về quyền và nghĩa vụ giữa các bên ký kết hợp đồng hợp tác kinh doanh trong quá trình thực hiện hợp đồng. Những tranh chấp này có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau như việc không thực hiện đúng cam kết, chậm trễ thanh toán, vi phạm điều khoản hợp đồng, hoặc các sự kiện phát sinh ngoài ý muốn làm ảnh hưởng đến việc thực hiện hợp đồng. Đối với tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh thì đây là tranh chấp giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận thuộc loại vụ việc tranh chấp kinh doanh thương mại theo quy định tại khoản 1 Điều 30 BLTTDS 2015.

Tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh phát sinh khi các bên tham gia không thực hiện đúng hoặc đầy đủ các nghĩa vụ đã cam kết trong hợp đồng, dẫn đến bất đồng quan điểm, mất lòng tin, ảnh hưởng đến tiến độ và kết quả hoạt động của dự án hợp tác. Tranh chấp trong hợp đồng hợp tác kinh doanh có thể phát sinh do nhiều nguyên nhân, trong đó có thể kể đến: 

• Vi phạm nghĩa vụ hợp đồng: Một bên không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, không đúng thời hạn các nghĩa vụ như góp vốn, cung cấp tài nguyên, chia sẻ lợi nhuận, khiến bên kia bị thiệt hại.

• Mâu thuẫn do điều khoản hợp đồng không rõ ràng: Hợp đồng thiếu thống nhất về phạm vi, quyền lợi, trách nhiệm của các bên hoặc các điều khoản mâu thuẫn, gây hiểu nhầm.

• Thay đổi điều kiện kinh tế, thị trường: Biến động giá cả, lãi suất, chính sách pháp luật có thể ảnh hưởng đến khả năng thực hiện hợp đồng.

• Thiếu sự phối hợp giữa các bên trong quá trình quản lý, điều hành kinh doanh hợp tác.

• Các vấn đề liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ, bí mật kinh doanh và quản lý tài sản chung.

 Tranh chấp hợp đồng không những dẫn đến việc đình trệ hoạt động kinh doanh, mất thời gian, chi phí cho giải quyết mà còn ảnh hưởng đến uy tín, hình ảnh của doanh nghiệp. Đặc biệt, nếu tranh chấp kéo dài hoặc không được giải quyết đúng cách, có thể dẫn đến việc hủy bỏ hợp đồng, thiệt hại tài chính nặng nề và tổn thất cơ hội kinh doanh. 
 

2. Những tranh chấp của hợp đồng hợp tác kinh doanh

Trong quá trình triển khai, hợp đồng hợp tác kinh doanh cũng phát sinh nhiều tranh chấp phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả hoạt động và uy tín của các bên. Một số vấn đề tranh chấp thường gặp trong hợp đồng hợp tác kinh doanh bao gồm:

2.1. Tranh chấp liên quan đến việc xác định vai trò, trách nhiệm và quyền hạn của các bên trong hợp đồng

Khác với các hợp đồng mua bán hay hợp đồng dịch vụ, hợp đồng hợp tác kinh doanh có nhiều thỏa thuận về quyền và nghĩa vụ đa chiều giữa các bên. Việc xác định trách nhiệm cụ thể trong từng giai đoạn thực hiện hợp đồng thường gặp khó khăn dẫn đến mâu thuẫn, tranh luận gay gắt, nhất là khi các bên không phân định rõ quyền hạn quản lý, phân chia công việc.

Ví dụ, tranh chấp xảy ra khi một bên cho rằng mình đóng góp vốn, nhân lực nhưng bên kia không thực hiện đúng cam kết hỗ trợ logistics hoặc không chia sẻ thông tin đầy đủ để thực hiện dự án chung.

2.2. Tranh chấp về phần vốn góp và chia sẻ lợi nhuận

Hợp đồng hợp tác kinh doanh thường yêu cầu các bên góp vốn theo tỷ lệ thỏa thuận để triển khai hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, việc góp vốn thực tế có thể phát sinh chậm trễ hoặc không đúng cam kết. Đây là nguồn gốc tranh chấp phổ biến giữa các bên.

Ngoài ra, việc chia lợi nhuận và xử lý khoản lỗ chưa có cơ chế rõ ràng trong hợp đồng hoặc không minh bạch trong kế toán cũng dẫn đến tranh chấp ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của từng bên.

2.3. Tranh chấp do vi phạm nghĩa vụ trong thực hiện hợp đồng

Trong quá trình thực hiện hợp đồng, một bên có thể không thực hiện đúng nghĩa vụ theo thỏa thuận dẫn đến thiệt hại cho các bên còn lại. Ví dụ như không cung cấp đủ sản phẩm, dịch vụ, không đạt chất lượng cam kết, gây chậm tiến độ thực hiện dự án, hoặc sử dụng vốn sai mục đích.

Việc xử lý các vi phạm này thường gặp khó khăn nếu không có cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ từ đầu và các điều khoản chế tài trong hợp đồng.

2.4. Tranh chấp về quản lý, điều hành hoạt động hợp tác

Khi hợp tác kinh doanh kéo dài, các vấn đề liên quan đến cách thức quản lý dự án, kinh phí đầu tư, điều hành kinh doanh thường phát sinh tranh chấp. Những mâu thuẫn này có thể xuất phát từ sự khác biệt quan điểm quản lý, không công bằng trong việc phân công công tác hoặc việc một bên đơn phương thay đổi kế hoạch gây ảnh hưởng chung.

2.5. Tranh chấp phát sinh do giải thể hoặc chấm dứt hợp đồng hợp tác kinh doanh

Việc chấm dứt hợp đồng hợp tác kinh doanh trước thời hạn hoặc giải thể dự án hợp tác là thời điểm thường xảy ra tranh chấp lớn về phân chia tài sản, xử lý các khoản nợ, đảm bảo quyền lợi cho các bên còn lại. Nếu không có quy định rõ ràng, các bên dễ rơi vào tình trạng tranh luận kéo dài, gây tổn thất kinh tế và uy tín.

2.6. Các tranh chấp khác

Ngoài các tranh chấp chính nêu trên, còn có nhiều dạng tranh chấp khác trong HTKD như tranh chấp về bảo mật thông tin, tranh chấp do việc chuyển nhượng phần vốn góp, tranh chấp pháp lý liên quan đến các quy định của pháp luật về đăng ký, thuế, lao động...
 

3. Các phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh

Trong trường hợp xảy ra tranh chấp, việc lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp phù hợp đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ quyền lợi của các bên, tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời duy trì mối quan hệ hợp tác lâu dài. Các phương thức được sử dụng để giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh bao gồm: 

3.1 Thương lượng (Negotiation)

Thương lượng là phương thức giải quyết tranh chấp đầu tiên và linh hoạt nhất, dựa trên sự tự nguyện và thiện chí của các bên tham gia. Đây là biện pháp giải quyết tranh chấp không chính thức, không mang tính pháp lý bắt buộc, các bên trực tiếp gặp gỡ, trao đổi để tìm kiếm giải pháp chung, có thể thoả thuận sửa đổi, bổ sung hợp đồng hoặc bồi thường tổn thất.

• Ưu điểm: Tiết kiệm chi phí và thời gian; duy trì và củng cố mối quan hệ hợp tác; giải quyết nhanh chóng; bảo mật thông tin tốt.

• Nhược điểm: Nếu các bên không đạt được sự đồng thuận, tranh chấp không được giải quyết dứt điểm, dẫn đến kéo dài và phức tạp.

3.2 Hoà giải (Mediation)

Hòa giải là phương thức giải quyết tranh chấp có sự tham gia của bên thứ ba trung gian nhằm giúp các bên tự thoả thuận ngừng tranh chấp. Bên thứ ba là cá nhân hoặc tổ chức có chuyên môn về pháp luật, kinh doanh hoặc các lĩnh vực liên quan; không có quyền ra quyết định bắt buộc, chỉ đóng vai trò hỗ trợ đàm phán. Thông thường sau khi biện pháp thương lượng bất thành, các bên sẽ tiếp giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải. Tùy vào từng trường hợp cụ thể mà pháp luật có yêu cầu riêng về biện pháp hòa giải. 

• Ưu điểm: Giữ bí mật thông tin; giảm thiểu chi phí so với kiện tụng; tạo điều kiện thuận lợi để các bên hiểu nhau hơn và duy trì quan hệ hợp tác lâu dài.

• Nhược điểm: Hiệu quả phụ thuộc vào sự hợp tác của các bên và năng lực của người hòa giải; không áp dụng được nếu các bên không đồng thuận tham gia.

3.3 Trọng tài thương mại (Arbitration)

Trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp qua hội đồng trọng tài được các bên tín nhiệm, có thẩm quyền ra quyết định cuối cùng, có tính chất bắt buộc thi hành.  Tuy nhiên, không phải lúc nào có thỏa thuận trọng tài thì trọng tài thương mai cũng có thẩm quyền giải quyết. Khi thỏa thuận trọng tài bị vô hiệu thì thẩm quyền giải quyết tranh chấp sẽ thuộc về Tòa án.

• Ưu điểm: Quyết định có tính pháp lý cao, bắt buộc thi hành; thủ tục nhanh gọn, chuyên môn hóa cao; bảo mật; thích hợp cho các tranh chấp phức tạp, có giá trị lớn.

• Nhược điểm: Chi phí cao hơn thương lượng và hòa giải; có thể gây áp lực cho bên yếu thế; không thể kháng cáo nếu có sai sót về bản chất.

3.4 Toà án (Litigation)

Giải quyết tranh chấp qua tòa án là phương thức truyền thống và cuối cùng trong trường hợp hết các phương thức khác không thành công hoặc các bên có tranh chấp pháp lý lớn thì một bên có quyền khởi kiện ra Tòa án có thẩm quyền để giải quyết tranh chấp theo Điều 186 Bộ luật tố tụng dân sự 2015. Đây là quyền của các bên theo pháp luật; tòa án có thẩm quyền xét xử, ra phán quyết có hiệu lực bắt buộc thi hành; có thể kháng cáo, giám đốc thẩm. 

• Ưu điểm: Quy trình pháp lý rõ ràng, đảm bảo công bằng; phán quyết có hiệu lực pháp lý nghiêm minh; bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên theo quy định của pháp luật.

• Nhược điểm: Thời gian giải quyết kéo dài; chi phí cao; ít linh hoạt; ảnh hưởng tới mối quan hệ kinh doanh; thông tin không được bảo mật.

Mỗi phương thức giải quyết tranh chấp có ưu điểm và nhược điểm riêng, và sự lựa chọn phụ thuộc vào tình huống cụ thể và sự đồng ý của các bên. Trong nhiều trường hợp, việc kết hợp các phương pháp khác nhau hoặc sử dụng các biện pháp giải quyết tranh chấp mà các bên đã thoả thuận trước đó có thể là lựa chọn tốt nhất để đạt sự công bằng và hiệu quả. Khi lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp hiệu quả, các bên cần cân nhắc các yếu tố sau:

• Tính chất và mức độ nghiêm trọng của tranh chấp;

• Quan hệ và mục tiêu hợp tác giữa các bên;

• Chi phí, thời gian và bảo mật thông tin;

• Quy định pháp luật và thỏa thuận hợp đồng. 

 

4. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp là phạm vi quyền hạn của cơ quan, tổ chức được pháp luật quy định để xem xét, xử lý và giải quyết các tranh chấp phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng hợp tác kinh doanh. Việc xác định thẩm quyền là yếu tố tiên quyết để giải quyết tranh chấp có hiệu quả, bảo đảm tính khách quan, đúng pháp luật. 

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, việc giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh có thể thuộc thẩm quyền của:

a) Toà án nhân dân

Toà án nhân dân là cơ quan nhà nước có thẩm quyền xét xử các vụ án, tranh chấp theo thủ tục tố tụng dân sự hoặc kinh tế. Tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh được đưa ra toà án khi các bên không thỏa thuận sử dụng phương thức giải quyết khác hay khi không giải quyết được bằng thương lượng, hòa giải và trọng tài. Căn cứ vào quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, thẩm quyền xét xử của toà án được xác định dựa trên các yếu tố:

• Thẩm quyền theo vụ việc

Theo quy định tại khoản 1 Điều 30 BLTTDS 2015 về Những tranh chấp về kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án 

Điều 30. Những tranh chấp về kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án

1. Tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.

Đối chiếu với quy định của pháp luật tố tụng dân sự, đối với tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh thì đây là tranh chấp giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận thuộc loại vụ việc tranh chấp kinh doanh thương mại. 

• Thẩm quyền theo cấp tòa án

Căn cứ điểm b khoản 1 Điều 35 BLTTDS 2015 thì thẩm quyền giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh thuộc về Tòa án nhân dân cấp huyện. Trường hợp có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, cho Tòa án, cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài thì thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp tỉnh.

• Thẩm quyền theo lãnh thổ

Căn cứ điểm a, b khoản 1 Điều 39 BLTTDS 2015 thì tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm tranh chấp.

Trường hợp các đương sự thỏa thuận bằng văn bản yêu cầu Tòa án nơi cư trú, làm việc của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cơ quan, tổ chức giải quyết những tranh chấp.

 Điểm nổi bật của việc giải quyết tranh chấp tại Toà án nhân dân là tính bắt buộc thi hành án và quyền lực pháp lý tối cao của bản án, quyết định.

b) Trọng tài thương mại

Trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài viên, tổ chức trọng tài độc lập do các bên tự lựa chọn và thỏa thuận trong hợp đồng hợp tác kinh doanh. Trọng tài vừa có vai trò giải quyết tranh chấp một cách nhanh chóng, chuyên nghiệp, bí mật và tiết kiệm chi phí. Theo Luật Trọng tài thương mại 2010, phương thức này có hiệu lực khi:

• Các bên đã có thỏa thuận trọng tài hợp pháp trong hợp đồng hoặc ký kết riêng sau đó.

• Tranh chấp phát sinh liên quan đến quan hệ kinh doanh thương mại.

Trọng tài có thẩm quyền hạn chế hơn so với Toà án, nhưng các phán quyết của trọng tài có thể được Toà án công nhận và thi hành khi một trong các bên đề nghị.

c) Các phương thức giải quyết tranh chấp khác

Ngoài ra, các bên có thể lựa chọn thương lượng, hòa giải để giải quyết tranh chấp trước khi tiến hành khởi kiện hoặc yêu cầu trọng tài. Việc sử dụng các phương thức này giúp giảm thiểu chi phí, tăng cường sự hợp tác và giữ vững quan hệ kinh doanh lâu dài.

 

5. Dịch vụ tư vấn giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh

Với phương châm “Nơi trao gửi niềm tin công lý”, văn phòng Luật sư Tô Đình Huy thiết lập dịch vụ tư vấn giải quyết tranh chấp hợp đồng với mục tiêu đồng hành cùng khách hàng trong mọi tình huống pháp lý, hỗ trợ quý khách trong việc giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh:

• Tư vấn soạn thảo, giảm thiểu rủi ro trong quá trình thực hiện hợp đồng hợp tác kinh doanh, hợp đồng BCC;

• Tư vấn, đại diện các bên liên quan trong việc giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh, hợp đồng BCC bằng thương lượng, hòa giải;

• Trao đổi và hướng dẫn khách hàng thu thập tài liệu chứng cứ, cung cấp thông tin;

• Luật sư đại diện theo ủy quyền gặp gỡ, trao đổi với các cơ quan Trọng tài, Tòa án, cơ quan thi hành án để bảo vệ tốt nhất cho quyền và nghĩa vụ hợp pháp của khách hàng.

>>> Tham khảo bài viết: "Tư vấn giải quyết tranh chấp đầu tư" 
 

6. Lợi ích khi thực hiện dịch vụ tại Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy

Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy là đơn vị đã có bề dày hoạt động, với đội ngũ Luật sư được đào tạo bài bản, chính quy và có chuyên môn sâu trong việc hướng dẫn giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh. Với đội ngũ Luật sư có nhiều năm kinh nghiệm trong các hoạt động thực tiễn, cung cấp các dịch vụ pháp lý và đặc biệt là kinh nghiệm thực tế về hướng dẫn giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh và các vấn đề liên quan, chúng tôi đã cung cấp dịch vụ pháp lý tốt nhất về hướng dẫn giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh và mang lại sự hài lòng cho nhiều khách hàng.

Ngoài vấn đề chuyên môn, chúng tôi luôn thực hiện dịch vụ hướng dẫn giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh với tinh thần, trách nhiệm và sự tận tâm cao nhất, xây dựng niềm tin, sự an tâm và an toàn pháp lý cho khách hàng.

Đồng thời, chúng tôi luôn ý thức tuân thủ Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề Luật sư trong quá trình thực hiện hướng dẫn giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh trong mối quan hệ với khách hàng, đồng nghiệp và các cơ quan Nhà nước, các cá nhận có liên quan trong quá trình thực hiện hướng dẫn giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh.

Chúng tôi cam kết và trách nhiệm bảo mật tất cả các khoản mục, điều kiện của hợp đồng/thỏa thuận nào được thiết lập, ký kết và tất cả giấy tờ, tài liệu, thông tin mà Văn phòng Luật sư có được từ hướng dẫn giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh. Văn phòng Luật sư cam kết không công bố hay truyền đạt các vấn đề liên quan đến hợp đồng và công việc này đến Bên thứ ba nào khác mà không có sự đồng ý bằng văn bản của khách hàng, trừ trường hợp cơ quan Nhà nước yêu cầu.
>>> Tham khảo bài viết: "Dịch vụ tư vấn đầu tư theo hình thức hợp đồng BBC"

7. Thông tin liên hệ của văn phòng Luật sư Tô Đình Huy 

Nếu Quý khách hàng đang gặp phải vấn đề pháp lý liên quan đến hướng dẫn giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh, đừng ngần ngại, hãy liên hệ với chúng tôi qua Hotline: 0909160684 để nhận được sự hướng dẫn giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh và được hỗ trợ kịp thời.

Số hotline được Luật sư tiếp nhận và xử lý trên phạm vi toàn quốc.

Thời gian làm việc từ 08 giờ sáng đến 21 giờ tối trong khoảng thời gian từ Thứ 2 đến Thứ 7 trong tuần.

Ngoài phương thức hỗ trợ qua số hotline cho dịch vụ hướng dẫn giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh, chúng tôi còn tư vấn và hỗ trợ trực tiếp và trực tuyến qua Zalo: 0978845617, và Email [info@luatsuhcm.com]

Chúng tôi hiểu rằng, vấn đề pháp lý hướng dẫn giải quyết tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh có thể ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và công việc, thời gian, chi phí của bạn. Hãy để đội ngũ Luật sư của chúng tôi đồng hành và hỗ trợ bạn giải quyết các vấn đề pháp lý một cách hiệu quả và chuyên nghiệp nhất. Chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe, thấu hiểu và đồng hành cùng Quý khách hàng trên mỗi bước đường pháp lý.