Nhà đất đang thế chấp có được lập di chúc, thừa kế không?

Thứ hai - 22/09/2025 09:07

Nhiều người cho rằng, nhà đất đang thế chấp thì quyền định đoạt của họ sẽ bị hạn chế hoàn toàn. Từ đó nảy sinh thắc mắc: Liệu có thể lập di chúc đối với tài sản đang dùng để bảo đảm khoản vay hay không? Bài viết này sẽ làm rõ cơ sở pháp lý khi thực hiện quyền lập di chúc đối với nhà đất đang thế chấp.

Mục lục

1. Có được lập di chúc đối với tài sản đang thế chấp không?

Theo quy định tại Điều 317 BLDS 2015, thì:
"Điều 317. Thế chấp tài sản
1. Thế chấp tài sản là việc một bên (sau đây gọi là bên thế chấp) dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và không giao tài sản cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận thế chấp).
2. Tài sản thế chấp do bên thế chấp giữ. Các bên có thể thỏa thuận giao cho người thứ ba giữ tài sản thế chấp."
Tài sản thế chấp được thực hiện bảo đảm theo Điều 295 BLDS, cụ thể:
"Điều 295. Tài sản bảo đảm
1. Tài sản bảo đảm phải thuộc quyền sở hữu của bên bảo đảm, trừ trường hợp cầm giữ tài sản, bảo lưu quyền sở hữu.
2. Tài sản bảo đảm có thể được mô tả chung, nhưng phải xác định được.
3. Tài sản bảo đảm có thể là tài sản hiện có hoặc tài sản hình thành trong tương lai.
4. Giá trị của tài sản bảo đảm có thể lớn hơn, bằng hoặc nhỏ hơn giá trị nghĩa vụ được bảo đảm."
Ngoài ra, BLDS 2015 còn quy định một số trường hợp liên quan đến tài sản thế chấp, như sau:
"Điều 318. Tài sản thế chấp
...3. Trường hợp thế chấp quyền sử dụng đất mà tài sản gắn liền với đất thuộc quyền sở hữu của bên thế chấp thì tài sản gắn liền với đất cũng thuộc tài sản thế chấp, trừ trường hợp có thỏa thuận khác."
Trên thực tế, phần lớn tài sản liên quan đến thế chấp thường là quyền sử dụng đất. Theo quy định tại Điều 320 BLDS 2015, quy định về nghĩa vụ của bên thế chấp:
"Điều 320. Nghĩa vụ của bên thế chấp
1. Giao giấy tờ liên quan đến tài sản thế chấp trong trường hợp các bên có thỏa thuận, trừ trường hợp luật có quy định khác.
2. Bảo quản, giữ gìn tài sản thế chấp.
3. Áp dụng các biện pháp cần thiết để khắc phục, kể cả phải ngừng việc khai thác công dụng tài sản thế chấp nếu do việc khai thác đó mà tài sản thế chấp có nguy cơ mất giá trị hoặc giảm sút giá trị.
4. Khi tài sản thế chấp bị hư hỏng thì trong một thời gian hợp lý bên thế chấp phải sửa chữa hoặc thay thế bằng tài sản khác có giá trị tương đương, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
5. Cung cấp thông tin về thực trạng tài sản thế chấp cho bên nhận thế chấp.
6. Giao tài sản thế chấp cho bên nhận thế chấp để xử lý khi thuộc một trong các trường hợp xử lý tài sản bảo đảm quy định tại Điều 299 của Bộ luật này.
7. Thông báo cho bên nhận thế chấp về các quyền của người thứ ba đối với tài sản thế chấp, nếu có; trường hợp không thông báo thì bên nhận thế chấp có quyền hủy hợp đồng thế chấp tài sản và yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc duy trì hợp đồng và chấp nhận quyền của người thứ ba đối với tài sản thế chấp.
8. Không được bán, thay thế, trao đổi, tặng cho tài sản thế chấp, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 và khoản 5 Điều 321 của Bộ luật này."
Từ các quy định trên, có thể thấy, trường hợp tài sản đang thế chấp thì bên thế chấp vẫn có quyền lập di chúc đối với tài sản này.

2. Việc lập di chúc có cần sự đồng ý của bên nhận thế chấp không?

+ Theo quy định của pháp luật hiện hành, không có quy định đề cập đến vấn đề tài sản bị đem đi thế chấp (hay được dùng làm tài sản bảo đảm).
+ Bên thế chấp khi thế chấp nhà đất vẫn có quyền sở hữu, quyền sử dụng đối với tài sản thế chấp. Vì vậy, bên thế chấp vẫn có những quyền của chủ sở, sử dụng đất nhưng sẽ bị hạn chế theo quy định của luật.
Tóm lại, nhà đất đang thế chấp vẫn có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình, để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, người lập di chúc có quyền giữ bí mật về nội dung của di chúc.

>> Xem thêm: Tư vấn lập di chúc

Chuyên đề trên đây là chia sẻ của chúng tôi về vấn đề "Nhà đất đang thế chấp có được lập di chúc không?" nhằm hỗ trợ người đọc có thêm kiến thức về pháp luật, không nhằm mục đích thương mại. Các thông tin trong chuyên đề "Nhà đất đang thế chấp có được lập di chúc không?" chỉ là quan điểm cá nhân người viết, người đọc chỉ tham khảo. Chúng tôi đề nghị Quý Khách hàng nên tham khảo ý kiến chuyên môn từ Luật sư của chúng tôi đối với các vấn đề cụ thể. Các yêu cầu giải đáp thắc mắc hãy liên hệ trực tiếp với Văn phòng của chúng tôi theo địa chỉ phía trên hoặc liên hệ qua Hotline: 0978845617, Email: info@luatsuhcm.com.

Tác giả: LS Tô Đình Huy

Tags: Có được lập di chúc đối với tài sản đang thế chấp không, lập di chúc có cần sự đồng ý của bên nhận thế chấp không