Quy trình giải quyết tranh chấp hợp đồng - từ thương lượng đến khởi kiện

Thứ sáu - 19/09/2025 11:37
Trong môi trường kinh doanh đầy biến động, tranh chấp hợp đồng là điều khó tránh khỏi, có thể gây thiệt hại nghiêm trọng về tài chính và uy tín cho các bên. Hiểu rõ Quy trình giải quyết tranh chấp hợp đồng - từ thương lượng đến khởi kiện là chìa khóa để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên tham gia. Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy với đội ngũ luật sư dày dặn kinh nghiệm cam kết đồng hành cùng Quý khách trong suốt quá trình này, mang đến giải pháp tối ưu và hiệu quả.
Quy trình giải quyết tranh chấp hợp đồng - từ thương lượng đến khởi kiện
Quy trình giải quyết tranh chấp hợp đồng - từ thương lượng đến khởi kiện
Mục lục

1. Khái quát chung về Hợp đồng

Theo quy định tại Điều 385, Bộ luật Dân sự 2015 thì Hợp đồng được hiểu “là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.” Do đó hợp đồng vừa là cơ sở pháp lý, vừa là khuôn mẫu hành vi điều chỉnh quyền lợi của các bên. Một hợp đồng hợp pháp cần bảo đảm các điều kiện về:

  • Chủ thể: có năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự;
  • Nội dung: không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội;
  • Hình thức: được lập bằng văn bản, lời nói hoặc hành vi cụ thể (Điều 119 BLDS 2015); một số loại hợp đồng phải lập thành văn bản, công chứng/chứng thực theo quy định pháp luật.

Có thể thấy, hợp đồng là nguồn gốc quyền và nghĩa vụ, nên mỗi điều khoản không rõ ràng sẽ là nhân tố sinh tranh chấp. Do đó, khi soạn hợp đồng các bên tham gia ký kết cần làm rõ một số điều khoản thanh toán & biện pháp bảo đảm, điều khoản về force majeure (bất khả kháng), điều khoản về phân xử tranh chấp (luật áp dụng, thẩm quyền/tòa trọng tài), quy định về thông báo/biện pháp khắc phục vi phạm, cơ chế thi hành/án phí. Một hợp đồng chặt chẽ vừa làm giảm khả năng xảy ra tranh chấp, vừa tăng khả năng thắng kiện/thi hành khi tranh chấp xảy ra.

2. Thế nào là tranh chấp Hợp đồng?

Tranh chấp hợp đồng là những bất đồng phát sinh giữa các bên giao kết trong quá trình thực hiện hợp đồng. Đó có thể là khi một hoặc các bên không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc không đầy đủ nghĩa vụ đã cam kết. Tranh chấp có thể liên quan đến:

  • Chất lượng, số lượng hàng hóa/dịch vụ;
  • Thời hạn, phương thức thanh toán;
  • Trách nhiệm bồi thường thiệt hại;
  • Đơn phương chấm dứt, hủy bỏ hợp đồng…

Các tranh chấp này chịu sự điều chỉnh của Bộ luật Dân sự 2015, Luật Thương mại 2005, cùng các văn bản pháp luật chuyên ngành có liên quan. Việc lựa chọn phương thức giải quyết phù hợp sẽ giúp các bên tiết kiệm thời gian, chi phí và bảo toàn quan hệ hợp tác.

3. Quy trình giải quyết tranh chấp Hợp đồng - từ thương lượng đến khởi kiện

Quy trình giải quyết tranh chấp hợp đồng từ thương lượng đến khởi kiện (1)

Trong thực tiễn, tranh chấp hợp đồng thường không xuất hiện một cách bất ngờ mà có sự tích tụ từ những khác biệt, hiểu lầm hoặc vi phạm nhỏ không được xử lý kịp thời. Vì vậy, quy trình giải quyết tranh chấp cần được hiểu như một chuỗi lựa chọn pháp lý có trình tự hợp lý: thương lượng, hòa giải, trọng tài hoặc Tòa án. Việc tuân theo trình tự này không chỉ phù hợp với pháp luật mà còn tối ưu hoá chi phí, thời gian và bảo vệ uy tín, bí mật kinh doanh của các bên.

3.1. Thương lượng giữa các bên (Negotiation)

Giải quyết tranh chấp bằng thương lượng là phương thức mà các bên trực tiếp bàn bạc, trao đổi để tìm giải pháp tháo gỡ mâu thuẫn phát sinh trong quá trình quản lý, điều hành hoặc thực hiện hợp đồng. Thực tế cho thấy nhiều bên hay bỏ qua thương lượng, chỉ coi tranh chấp xảy ra khi xung đột đã trở nên gay gắt và buộc phải nhờ đến cơ quan tài phán. Đây là nhận thức thiếu lợi thế, bởi vì:

  • Thương lượng được pháp luật và thông lệ quốc tế công nhận là một phương thức hợp pháp và hiệu quả để giải quyết tranh chấp; các bên có toàn quyền thỏa thuận về nội dung, phạm vi và cách thức tiến hành.
  • Kết quả thương lượng: nếu đạt được thỏa thuận thì sẽ là sự thỏa thuận có giá trị ràng buộc giữa các bên; việc lập thành văn bản phụ thuộc vào ý chí các bên nhưng luôn được khuyến nghị nhằm làm bằng chứng pháp lý vững chắc.
  • Lợi ích thực tiễn: giảm chi phí và thời gian so với tố tụng; giữ gìn mối quan hệ hợp tác; bảo mật thông tin nội bộ; linh hoạt trong biện pháp khắc phục (giãn thời hạn, điều chỉnh giá, thỏa thuận bồi thường linh hoạt...).

Nếu thương lượng không thành, các bên có thể chuyển sang hòa giải, trọng tài hoặc Tòa án.

3.2. Hòa giải (Mediation)

Khi thương lượng trực tiếp không thành, các bên có thể lựa chọn hòa giải - nhờ một cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân làm trung gian để hỗ trợ thương lượng. Hòa giải thương mại tại Việt Nam được pháp luật thừa nhận; theo khoản 1 Điều 3 Nghị định 22/2017/NĐ-CP, “Hòa giải thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp thương mại do các bên thỏa thuận và được hòa giải viên thương mại làm trung gian hòa giải hỗ trợ giải quyết tranh chấp theo quy định”.

Đặc điểm trọng yếu của hòa giải:

  • Thời điểm thực hiện linh hoạt: các bên có thể thỏa thuận tiến hành hòa giải tại bất kỳ giai đoạn nào của quá trình giải quyết tranh chấp;
  • Bảo mật: toàn bộ thông tin liên quan đến vụ việc hòa giải phải được giữ bí mật giữa các bên và hòa giải viên;
  • Giới hạn nội dung: nội dung thỏa thuận hòa giải không được trái pháp luật hoặc đạo đức xã hội;
  • Tính ràng buộc: nếu hòa giải thành, kết quả phải được lập thành văn bản và có giá trị ràng buộc theo quy định của pháp luật dân sự.

Hòa giải giúp các bên đạt thỏa thuận nhanh, chi phí thấp hơn tố tụng, giữ được quan hệ và bảo vệ bí mật kinh doanh; đồng thời biên bản hòa giải thành có thể là căn cứ pháp lý để thi hành hoặc làm bằng chứng nếu cần đưa ra cơ quan có thẩm quyền sau này.

3.3. Giải quyết tranh chấp tại Trọng tài hoặc Tòa án

Sau khi đã thương lượng và hòa giải mà không đạt được giải pháp thỏa đáng, các bên cần lựa chọn giữa Trọng tài thương mại và Tòa án. Mỗi phương thức có đặc thù, lựa- nhược điểm khác nhau; lựa chọn phải dựa trên mục tiêu (bảo mật, tốc độ, khả năng kháng cáo, thi hành quốc tế...), chi phí và điều kiện hợp đồng.

Đối với tranh chấp giải quyết tại Tòa án

  • Bản chất và thẩm quyền: Tòa án là cơ quan tư pháp Nhà nước, có quyền ban hành phán quyết bắt buộc và bảo đảm thi hành bằng biện pháp cưỡng chế nhà nước. Khi lựa chọn Tòa án, doanh nghiệp phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định về thẩm quyền và trình tự, thủ tục tố tụng (ví dụ: quy định tại Điều 30, 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015).
  • Đặc điểm thực tiễn: phiên tòa xét xử công khai, quy trình có thể kéo dài trong những trường hợp nhất định. Bản án có hiệu lực bắt buộc và có thể bị thi hành bằng biện pháp cưỡng chế. Đồng thời, nghĩa vụ nộp án phí thuộc về bên thua kiện theo quy định.

Tuy nhiên, việc giải quyết tại tòa án có thể khiến các bên tốn thời gian, chi phí; việc công khai cũng có thể làm lộ thông tin nhạy cảm; quá trình có thể làm gia tăng xung đột giữa các bên.

Đối với tranh chấp giải quyết tại Trọng tài

  • Điều kiện áp dụng: Tranh chấp chỉ được giải quyết bằng Trọng tài khi giữa các bên có thỏa thuận trọng tài (trước hoặc sau khi phát sinh tranh chấp) theo Điều 5 Luật Trọng tài thương mại 2010.
  • Đặc điểm nổi bật: tố tụng trọng tài thường kín đáo, chuyên nghiệp, nhanh hơn so với tố tụng công khai (trừ khi các bên thỏa thuận khác, theo Điều 4 Luật TTTM). Phán quyết trọng tài có hiệu lực chung thẩm kể từ ngày ban hành và không chịu kháng cáo, kháng nghị (theo Điều 61). Nếu bên phải thi hành phán quyết không tự nguyện, bên được thi hành có quyền yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự thực hiện thi hành (theo Điều 66).

Có thể thấy, phương thức trọng tài đảm bảo tính bảo mật và tính chuyên môn, phù hợp với các tranh chấp thương mại phức tạp hoặc có yếu tố xuyên biên giới; tuy nhiên chi phí trọng tài thường cao và khả năng kháng cáo rất hạn chế. Thông thường bên thua kiện phải chịu chi phí trọng tài theo thỏa thuận hoặc quyết định của hội đồng trọng tài.
>>> Tham khảo bài viết: "Dịch vụ luật sư tranh tụng uy tín"

4. Vì sao nên sử dụng dịch vụ giải quyết tranh chấp hợp đồng tại TP.HCM của Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy?

Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy là đơn vị có nhiều năm kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực pháp lý, đặc biệt am hiểu hệ thống pháp luật dân sự, thương mại và tố tụng tại Việt Nam, cùng đội ngũ luật sư được đào tạo bài bản, chính quy, sở hữu kiến thức chuyên sâu trong tư vấn và giải quyết tranh chấp hợp đồng. Với kinh nghiệm thực tiễn phong phú trong việc tham gia tố tụng và đại diện khách hàng tại Tòa án, Trọng tài thương mại, chúng tôi đã đồng hành và bảo vệ thành công quyền lợi hợp pháp cho nhiều doanh nghiệp, qua đó nhận được sự tín nhiệm và hài lòng tuyệt đối từ khách hàng.

Không chỉ chú trọng đến chuyên môn pháp lý, chúng tôi luôn thực hiện dịch vụ với tinh thần trách nhiệm cao, thái độ tận tâm và sự chu đáo trong từng công việc. Mục tiêu của chúng tôi không chỉ dừng lại ở việc xử lý xung đột, mà còn là mang lại sự an tâm pháp lý, bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp, cũng như xây dựng nền tảng pháp lý vững chắc giúp doanh nghiệp phát triển ổn định, bền vững trong môi trường kinh doanh nhiều biến động.

Bên cạnh đó, Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy luôn tuân thủ nghiêm ngặt Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư, bảo đảm sự minh bạch, chuẩn mực trong quan hệ với khách hàng, đồng nghiệp, cơ quan Nhà nước và các bên liên quan trong quá trình giải quyết tranh chấp. Đây là yếu tố then chốt giúp chúng tôi giữ vững uy tín và tạo dựng niềm tin với khách hàng trong mọi vụ việc pháp lý.

Chúng tôi cũng cam kết tuyệt đối bảo mật toàn bộ thông tin, tài liệu, hồ sơ nội bộ và các điều kiện thỏa thuận mà khách hàng cung cấp trong suốt quá trình sử dụng dịch vụ. Tất cả dữ liệu này sẽ không được tiết lộ cho bất kỳ bên thứ ba nào nếu không có sự đồng ý bằng văn bản của khách hàng, trừ trường hợp pháp luật hoặc cơ quan Nhà nước có thẩm quyền yêu cầu theo đúng trình tự pháp lý.

Với sự chuyên nghiệp, tận tâm và cam kết bảo mật tuyệt đối, Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy chính là đối tác pháp lý tin cậy, giúp doanh nghiệp tự tin và vững vàng hơn trong quá trình giải quyết tranh chấp hợp đồng, từ giai đoạn thương lượng, hòa giải, trọng tài cho đến khởi kiện tại Tòa án.
>>Tham khảo bài viết: Văn phòng Luật sư uy tín tại TP.HCM - Cách nhận diện

5. Thông tin liên hệ khi sử dụng dịch vụ luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp hợp đồng của Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy

Nếu Quý khách đang gặp phải vướng mắc pháp lý liên quan đến tranh chấp hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi qua Hotline: 0909 160 684 để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời, hiệu quả. Đây là số điện thoại trực tiếp của Luật sư, tiếp nhận và xử lý yêu cầu của khách hàng trên phạm vi toàn quốc.

Thời gian làm việc: từ 8h00 đến 21h00, các ngày từ Thứ Hai đến Thứ Bảy hằng tuần.

Ngoài Hotline, Quý khách cũng có thể liên hệ với chúng tôi qua các kênh hỗ trợ khác:

📱 Zalo: 0978 845 617

📧 Email: info@luatsuhcm.com

Chúng tôi hiểu rằng những tranh chấp phát sinh từ hợp đồng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất - kinh doanh, dòng tài chính, uy tín thương mại và thời gian của Quý khách. Vì vậy, đội ngũ luật sư của Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy luôn sẵn sàng đồng hành, mang đến giải pháp pháp lý hiệu quả, chuyên nghiệp và bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp cho doanh nghiệp.

Hãy để chúng tôi trở thành người bạn đồng hành pháp lý đáng tin cậy, lắng nghe, thấu hiểu và hỗ trợ Quý khách trên từng bước đường giải quyết tranh chấp hợp đồng – từ thương lượng, hòa giải đến trọng tài và khởi kiện tại Tòa án.

Tổng số điểm của bài viết là: 4 trong 1 đánh giá

Xếp hạng: 4 - 1 phiếu bầu
Chat Facebook
Chat Zalo
0978845617
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây