1. Khái niệm về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã
1.1 Khái niệm về quy hoạch sử dụng đất cấp xã
Quy hoạch sử dụng đất là việc phân bổ các loại đất trên phạm vi lãnh thổ nhất định trong một thời kỳ nhất định phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường và quốc phòng an ninh. Căn cứ Khoản 28 Điều 3 Luật Đất đai 2024, kế hoạch sử dụng đất được định nghĩa như sau:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
28. Kế hoạch sử dụng đất là việc phân kỳ quy hoạch sử dụng đất theo thời gian để thực hiện.
Quy hoạch sử dụng đất cấp xã là bản đồ, kế hoạch phân bổ và sử dụng các loại đất trên địa bàn xã, phường hoặc thị trấn do chính quyền cấp xã xây dựng và quản lý, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện và cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Đây là một phần cấu thành trong hệ thống quy hoạch sử dụng đất quốc gia và cấp tỉnh, huyện, đảm bảo tính đồng bộ và kế thừa trong quá trình quản lý đất đai.
Quy hoạch sử dụng đất cấp xã có vai trò quan trọng trong việc xác định các phân khu chức năng sử dụng đất trong phạm vi địa phương, làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch sử dụng đất hàng năm, đồng thời là cơ sở pháp lý để quản lý, điều chỉnh các hoạt động sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
1.2 Khái niệm về kế hoạch sử dụng đất cấp xã
Kế hoạch sử dụng đất là văn bản pháp lý do cơ quan nhà nước có thẩm quyền xây dựng, phê duyệt nhằm mục đích tổ chức thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên thực tế. Tại Khoản 36 Điều 3 Luật Đất đai 2024 định nghĩa về kế hoạch sử dụng đất như sau:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
36. Quy hoạch sử dụng đất là việc phân bổ chỉ tiêu sử dụng đất và khoanh vùng đất đai cho các mục đích phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu trên cơ sở tiềm năng đất đai và nhu cầu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực đối với từng đơn vị hành chính cho thời kỳ xác định.
Từ quy định về kế hoạch sử dụng đất của Luật đất đai, kế hoạch sử dụng đất cấp xã là bản kế hoạch cụ thể hóa quy hoạch sử dụng đất trên phạm vi xã, phường, thị trấn, do UBND cấp xã xây dựng hoặc phối hợp với cấp huyện lập và được UBND cấp huyện phê duyệt. Kế hoạch này định hướng chi tiết về loại đất, diện tích, vị trí và mục đích sử dụng đất trong từng thời kỳ nhất định. Kế hoạch sử dụng đất cấp xã là căn cứ để tổ chức triển khai các hoạt động giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất và các thủ tục hành chính liên quan đến đất đai trên địa bàn xã.
Kế hoạch sử dụng đất cấp xã là là căn cứ để tổ chức triển khai các hoạt động giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất và các thủ tục hành chính liên quan đến đất đai trên địa bàn xã; giúp phân bổ nguồn lực đất đai một cách hợp lý, ưu tiên sử dụng đất cho các mục đích ưu tiên, đảm bảo an ninh lương thực, bảo vệ môi trường, và phù hợp với các chủ trương, chính sách phát triển của đại phương và đất nước.
2. Nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã
Quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất cấp xã là một trong những công cụ quản lý nhà nước về đất đai quan trọng bậc nhất, đảm bảo việc sử dụng đất được hợp lý, bền vững, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và cả nước. Việc xây dựng các công cụ này theo đúng nguyên tắc pháp luật sẽ giúp tối đa hóa hiệu quả sử dụng đất, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân và giữ vững trật tự, kỷ cương trong quản lý đất đai. Khi lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã phải tuân theo quy định tại Điều 60 Luật Đất đai 2024 về nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã bao gồm các nguyên tắc sau:
- Nguyên tắc phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp trên
Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã không được trái với các quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện, tỉnh và quốc gia đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Cấp xã là đơn vị triển khai thực hiện trực tiếp các chủ trương, định hướng lớn, do đó phải xây dựng trên cơ sở tổng thể, được đồng bộ hóa từ trên xuống dưới.
Việc tuân thủ nguyên tắc này giúp hạn chế sự chồng chéo, xung đột trong quản lý đất đai, đồng thời phát huy hiệu quả quản lý đất đai theo hệ thống hành chính đồng bộ.
- Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, khả năng thực hiện
Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã cần được xây dựng dựa trên cơ sở khoa học, điều tra thực trạng sử dụng đất, phân tích các yếu tố kinh tế, xã hội, môi trường hiện có trên địa bàn. Đồng thời, phải tính đến nguồn lực, khả năng huy động vốn, và các chính sách hỗ trợ triển khai dự án. Tính khả thi cao sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong việc tổ chức thực hiện, hạn chế tình trạng quy hoạch “treo,” lãng phí nguồn lực đất đai, và tạo sự đồng thuận từ phía cộng đồng dân cư.
- Nguyên tắc phát triển kinh tế - xã hội bền vững
Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã phải đảm bảo khai thác tiềm năng, lợi thế đất đai phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương một cách hiệu quả và bền vững. Trong đó, cần quan tâm giữ gìn an ninh môi trường, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, tránh gây tổn hại nghiêm trọng đến môi trường sống.Sự cân đối hợp lý giữa đất nông nghiệp, đất ở, đất công cộng và đất dành cho các mục đích khác sẽ giúp nền kinh tế địa phương phát triển đồng đều, ổn định lâu dài.
- Nguyên tắc công khai, minh bạch và đảm bảo quyền lợi của người dân
Quá trình xây dựng, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã phải bảo đảm công khai, minh bạch, thu hút sự tham gia của cộng đồng dân cư và các đối tượng liên quan. Việc lấy ý kiến nhân dân và các hộ sử dụng đất liên quan góp phần nâng cao tính dân chủ, pháp quyền trong quản lý đất đai.
Nguyên tắc này còn giúp giảm thiểu các tranh chấp đất đai phát sinh, tăng cường sự nhận thức và tuân thủ pháp luật của người dân trong sử dụng đất.
- Nguyên tắc phù hợp với trình tự, thủ tục pháp luật
Quy trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã phải tuân theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định. Việc này bao gồm các bước như khảo sát, xác định hiện trạng, xây dựng dự thảo, lấy ý kiến các bên, thẩm định và phê duyệt,… Thực hiện đầy đủ trình tự thủ tục không những tránh vi phạm pháp luật mà còn góp phần nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
- Nguyên tắc liên kết và đồng bộ vùng
Mở rộng ra, quy hoạch sử dụng đất cấp xã phải được xây dựng dựa trên sự liên kết chức năng và đồng bộ vùng kinh tế xã hội, nhất là khi địa bàn xã có sự giao thoa với các đơn vị hành chính lân cận. Việc này giúp tránh tình trạng phân mảnh, mâu thuẫn trong sử dụng đất ở các địa phương lân cận, tạo tiềm lực phát triển chung và phát huy tối đa lợi thế vùng.
Nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã là nền tảng quan trọng để Việt Nam từng bước hoàn thiện công tác quản lý, bảo vệ và khai thác tài nguyên đất đai một cách hiệu quả và bền vững. Việc hiểu rõ, tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc này không chỉ giúp cho các cơ quan quản lý cấp xã mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân sử dụng đất thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình theo quy định pháp luật.
Xem thêm về Luật sư đất đai chuyên nghiệp tại Tp.HCM
3. Trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã
Khi công tác quản lý đất đai ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững, hài hòa giữa nhu cầu phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường thì quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất là công cụ quan trọng phục vụ cho quản lý, khai thác và sử dụng đất đai hiệu quả. Đặc biệt, việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã là hoạt động cần thiết nhằm đảm bảo phù hợp với sự biến động thực tế về nhu cầu sử dụng đất, điều kiện kinh tế - xã hội cũng như sự phát triển đô thị, nông thôn.
Căn cứ quy định ở mục IV, V Phụ lục I Nghị định 151/2025/ NĐ-CP về trình tự, thủ tục thẩm định, phê duyệt quy hoạch; kế hoạch sử dụng đất cấp xã/điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cấp xã; văn phòng Luật sư Tô Đình Huy sẽ làm rõ các vấn đề liên quan đến trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã.
3.1 Chủ thể có thẩm quyền đề nghị điều chỉnh
Ủy ban nhân dân xã hoặc cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp xã có thể đề nghị điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Người đề nghị điều chỉnh gửi hồ sơ xin điều chỉnh đến Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cơ quan trực tiếp quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
3.2 Hồ sơ đề nghị điều chỉnh
Hồ sơ đề nghị điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã bao gồm:
- Tờ trình của Ủy ban nhân dân cấp xã;
- Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp xã (Đối với hồ sơ quy hoạch sử dụng đất cấp xã);
- Báo cáo thuyết minh về quy hoạch sử dụng đất;
- Hệ thống bản đồ và dữ liệu kèm theo (dạng giấy hoặc dạng số);
- Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến thẩm định;
- Dự thảo Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch sử dụng đất cấp xã.
3.3. Trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cấp xã
Căn cứ quy định ở mục IV Phụ lục I Nghị định 151/2025/ NĐ-CP về trình tự, thủ tục thẩm định, phê duyệt quy hoạch sử dụng đất cấp xã/điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cấp xã bao gồm các bước sau:
Bước 1: Cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp xã hoàn thiện hồ sơ quy hoạch sử dụng đất cấp xã báo cáo Ủy ban nhân dân cấp xã để trình Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua trước khi Ủy ban nhân dân cấp xã trình cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh để thẩm định.
Bước 2. Trong thời hạn không quá 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh có trách nhiệm gửi hồ sơ quy hoạch sử dụng đất đến các cơ quan có liên quan để lấy ý kiến.
Bước 3. Trong thời hạn không quá 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ lấy ý kiến, các cơ quan có liên quan gửi ý kiến bằng văn bản đến cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh.
Bước 4. Trong thời hạn không quá 07 ngày làm việc kể từ ngày kết thúc thời hạn lấy ý kiến, cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh gửi thông báo kết quả thẩm định quy hoạch sử dụng đất đến Ủy ban nhân dân cấp xã.
Bước 5. Trong thời hạn không quá 05 ngày làm việc, Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm tiếp thu, giải trình ý kiến thẩm định để hoàn thiện hồ sơ quy hoạch sử dụng đất gửi cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh.
Bước 6. Trong thời hạn không quá 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành quyết định phê duyệt quy hoạch sử dụng đất cấp xã.
3.4. Trình tự, thủ tục điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất cấp xã
Căn cứ quy định ở mục V Phụ lục I Nghị định 151/2025/ NĐ-CP về trình tự, thủ tục thẩm định, phê duyệt kế hoạch sử dụng đất cấp xã/điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cấp xã bao gồm các bước sau:
Bước 1. Ủy ban nhân dân cấp xã gửi hồ sơ kế hoạch sử dụng đất cấp xã đến cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh để thẩm định.
Bước 2. Trong thời hạn không quá 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh gửi hồ sơ kế hoạch sử dụng đất cấp xã đến các sở, ngành có liên quan để lấy ý kiến.
Bước 3. Trong thời hạn không quá 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ, các sở, ngành có trách nhiệm gửi ý kiến bằng văn bản đến cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh.
Bước 4. Trong thời hạn không quá 05 ngày làm việc kể từ ngày kết thúc thời gian lấy ý kiến, cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh tổng hợp và gửi thông báo kết quả thẩm định hồ sơ kế hoạch sử dụng đất cấp xã đến Ủy ban nhân dân cấp xã để hoàn thiện hồ sơ.
Bước 5. Trong thời hạn không quá 05 ngày làm việc, Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm tiếp thu, giải trình ý kiến thẩm định để hoàn thiện hồ sơ kế hoạch sử dụng đất gửi cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh.
Bước 6. Trong thời hạn không quá 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt.
Việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã là bước đi cần thiết trong quản lý nhà nước về đất đai nhằm phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo sự phát triển bền vững tại địa phương. Tuy nhiên, thủ tục này đòi hỏi phải thực hiện chính xác theo quy định của pháp luật để đảm bảo tính pháp lý và khả năng thực thi của các quy hoạch được duyệt.
Chuyên đề trên đây là chia sẻ của chúng tôi về vấn đề “Thủ tục điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã” nhằm hỗ trợ người đọc có thêm kiến thức về pháp luật, không nhằm mục đích thương mại. Các thông tin trong chuyên đề chỉ là quan điểm cá nhân người viết, người đọc chỉ tham khảo. Chúng tôi đề nghị Quý Khách hàng nên tham khảo ý kiến chuyên môn từ Luật sư của chúng tôi đối với các vấn đề cụ thể. Các yêu cầu giải đáp thắc mắc hãy liên hệ trực tiếp với Văn phòng của chúng tôi qua Hotline: 0978845617, Email: info@luatsuhcm.com.
Chúng tôi trên mạng xã hội