1. Trường hợp không được bồi thường khi thu hồi đất
Theo quy định tại Điều 101 luật đất đai 2024 về trường hợp không được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất:
“1. Các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 107 của Luật này.
2. Đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước quản lý quy định tại Điều 217 của Luật này.
3. Đất thu hồi trong các trường hợp quy định tại Điều 81, khoản 1 và khoản 2 Điều 82 của Luật này.
4. Trường hợp không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của Luật này, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 96 của Luật này.”
Các trường hợp thu hồi đất được quy định tại điều 78, 79, 81, 82 của luật Đất Đai 2024, bao gồm: Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, do vi phạm pháp luật về đất đai, do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người, không còn khả năng tiếp tục sử dụng.
Người dân có đất bị thu hồi theo quy định tại điều 78, 79 và khoản 3 điều 82 và các trường hợp không thuộc điều 101 luật Đất đai 2024 sẽ được bồi thường khi Nhà nước thu hồi theo quy định.
Như vậy, không phải mọi trường hợp bị thu hồi đất đều được bồi thường. Bồi thường về đất chỉ được áp dụng khi người sử dụng đất đáp ứng đủ điều kiện pháp lý theo quy định tại Luật Đất đai 2024. Do đó, người sử dụng đất cần hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình để đảm bảo quyền lợi hợp pháp khi bị thu hồi đất.
>> Tham khảo: Luật sư giỏi giải quyết tranh chấp bồi thường giải tỏa ở
2. Quy trình bồi thường khi thu hồi đất
Theo quy định của luật đất đai hiện hành, quy trình về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được quy định các bước bao gồm:
Bước 1: Tổ chức họp phổ biến, lấy ý kiến ban đầu
Trước khi thông báo thu hồi đất được ban hành, Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất thu hồi chủ trì phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp, đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và các cơ quan có liên quan, tổ chức họp với người có đất trong khu vực thu hồi.
Cuộc họp nhằm phổ biến, tiếp nhận ý kiến mục đích, ý nghĩa của dự án, chính sách bồi thường, kế hoạch tái định cư dự kiến và lấy ý kiến người dân.
Bước 2: Ban hành và gửi thông báo thu hồi đất
Đất khi bị thu hồi thì trước khi ban hành quyết định thu hồi đất, cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải gửi văn bản thông báo thu hồi đất cho người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan (nếu có). Trong đó, nội dung thông báo thu hồi đất có cả kế hoạch di dời người dân khỏi khu vực thu hồi đất và kế hoạch bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Căn cứ thẩm quyền tại Điều 83 Luật Đất đai 2024, UBND cấp có thẩm quyền ban hành thông báo thu hồi đất. Sau đó, UBND cấp xã sẽ gửi thông báo đến từng người có đất thu hồi, niêm yết công khai tại trụ sở xã và nơi sinh hoạt chung của khu dân cư.
Trường hợp không gửi được thì thực hiện thông báo trên báo, đài theo quy định.
Bước 3: Kiểm đếm, điều tra, khảo sát hiện trạng đất và tài sản
UBND cấp xã phối hợp với đơn vị thực hiện bồi thường và người dân tổ chức kiểm đếm, đo đạc, xác minh nguồn gốc đất và tài sản gắn liền.
Trường hợp người dân không phối hợp, cơ quan chức năng sẽ tổ chức vận động, nếu không hiệu quả sẽ tiến hành kiểm đếm bắt buộc.
Bước 4: Lập, công khai và lấy ý kiến phương án bồi thường
Đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có trách nhiệm lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất thu hồi niêm yết công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi có đất thu hồi trong thời hạn 30 ngày.
Ngay sau khi hết thời hạn niêm yết công khai, tổ chức lấy ý kiến về phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo hình thức tổ chức họp trực tiếp với người dân trong khu vực có đất thu hồi.
Trường hợp người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản không tham gia họp trực tiếp có lý do chính đáng thì gửi ý kiến bằng văn bản.
Bước 5: Hoàn chỉnh và trình thẩm định phương án
Trong vòng 60 ngày kể từ ngày lấy ý kiến, đơn vị bồi thường tổ chức đối thoại (nếu còn ý kiến chưa đồng thuận), hoàn chỉnh phương án và trình cơ quan có thẩm quyền để thẩm định và phê duyệt.
Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải được thẩm định trước khi trình Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định thu hồi đất;
Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền thu hồi đất quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Bước 6: Phê duyệt và triển khai phương án bồi thường
Sau khi được phê duyệt, phương án được công khai tại UBND cấp xã và gửi đến từng người dân.
Tại khoản 4 điều 87 của luật Đất đai 2024 đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có trách nhiệm phối hợp với UBND Cấp xã phổ biến và niêm yết phương án đầu tư. Gửi đến từng người có đất bị thu hồi phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, thời gian, địa điểm chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ; thời gian bố trí nhà hoặc đất tái định cư (nếu có) và thời gian bàn giao đất đã thu hồi cho đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
Việc chi trả bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư (nếu có) được thực hiện theo phương án đã được duyệt.
Như vậy, người có quyền sử dụng đất nên theo dõi sát quá trình này, tham gia đầy đủ các cuộc họp, đóng góp ý kiến và yêu cầu giải thích rõ các nội dung liên quan đến quyền lợi của mình. Nếu có vướng mắc hoặc quyền lợi bị ảnh hưởng, nên sớm liên hệ luật sư hoặc cơ quan chức năng để được hỗ trợ và bảo vệ kịp thời.
>> Tham khảo: Tư vấn về mức bồi thường khi nhà đất bị thu hồi ở tp.hcm
Chuyên đề trên đây là chia sẻ của chúng tôi về vấn đề “Quy trình bồi thường khi thu hồi đất” nhằm hỗ trợ người đọc có thêm kiến thức về pháp luật, không nhằm mục đích thương mại. Các thông tin trong chuyên đề chỉ là quan điểm cá nhân người viết, người đọc chỉ tham khảo. Chúng tôi đề nghị Quý Khách hàng nên lắng nghe ý kiến chuyên môn từ Luật sư của chúng tôi đối với các vấn đề cụ thể. Các yêu cầu giải đáp thắc mắc hãy liên hệ trực tiếp với Văn phòng của chúng tôi qua Hotline: 0978845617, Email: info@luatsuhcm.com.
Chúng tôi trên mạng xã hội