b. Dấu hiệu pháp lý
- Khách thể: tội phạm này xâm phạm đến chế độ quản lý của Nhà nước về sử dụng chất ma tuý. Đối tượng tác động của tội phạm này là người sử dụng chất ma tuý. Tuy nhiên, người sử dụng chất ma tuý ở đây không phải là người bị hại mà đôi khi họ còn có thể trở thành người phạm tội.
- Khách quan: người phạm tội có hành vi “tổ chức” cho người khác sử dụng trái phép chất ma tuý.
Theo Thông tư liên tịch số 17/2007, tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý là một trong các hành vi sau đây:
a) Chỉ huy, phân công, điều hành các hoạt động đưa trái phép chất ma tuý vào cơ thể người khác;
b) Chỉ huy, phân công, điều hành việc chuẩn bị, cung cấp chất ma tuý, địa điểm,
phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma tuý, tìm người sử dụng chất
ma tuý.
c) Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây theo sự chỉ huy, phân công,
điều hành của người khác thì bị coi là đồng phạm về tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma
tuý:
+ Đưa trái phép chất ma tuý vào cơ thể người khác;
+ Cung cấp trái phép chất ma tuý cho người khác để họ sử dụng trái phép chất ma
tuý;
+ Chuẩn bị chất ma tuý dưới bất kỳ hình thức nào (mua, xin, tàng trữ, sản xuất…) nhằm đưa trái phép chất ma tuý vào cơ thể người khác;
+ Chuẩn bị địa điểm (thuê địa điểm, mượn địa điểm, sử dụng địa điểm không thuộc quyền chiếm hữu của mình hoặc đang do mình quản lý để làm nơi đưa trái phép chất ma tuý vào cơ thể người khác);
+ Chuẩn bị dụng cụ, phương tiện dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma tuý dưới bất kỳ hình thức nào (mua, xin, tàng trữ…) nhằm sử dụng để đưa trái phép chất ma tuý vào cơ thể người khác;
+ Tìm người sử dụng chất ma tuý để đưa trái phép chất ma tuý vào cơ thể của họ.
Tội phạm hoàn thành kể từ thời điểm thực hiện hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý, bất kể người sử dụng chất ma tuý đã sử dụng được hay chưa. Tội phạm này cũng không cần xảy ra hậu quả.
- Chủ quan: người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý trực tiếp. Mục đích là dấu
hiệu bắt buộc. Người phạm tội thực hiện hành vi với mục đích muốn đưa chất ma tuý vào cơ
thể người khác (động cơ vụ lợi hoặc động cơ khác không phải là dấu hiệu bắt buộc). Vì thế,
nếu không chứng minh người phạm tội có mục đích người phạm tội muốn đưa chất ma tuý
vào cơ thể người khác thì không thể định tội này mà có thể xác định tội phạm khác tương
ứng.
- Chủ thể: là bất kỳ ai có năng lực trách nhiệm hình sự theo luật định.
Lưu ý:
a) Người nghiện ma tuý có chất ma tuý (không phân biệt nguồn gốc ma tuý do đâu mà có)
cho người nghiện ma tuý khác chất ma tuý để cùng sử dụng trái phép thì không bị truy cứu trách
nhiệm hình sự về tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý, mà tuỳ từng trường hợp có thể bị truy cứu
trách nhiệm hình sự về tội tàng trữ trái phép chất ma tuý hoặc tội sử dụng trái phép chất ma tuý;
b) Người nào thực hiện hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý, mà còn thực hiện một
hay nhiều hành vi phạm tội khác về ma tuý quy định tại các điều luật tương ứng của BLHS, thì ngoài
việc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 197 của BLHS, tuỳ từng trường hợp còn có thể bị truy
cứu trách nhiệm hình sự về tội phạm khác đã thực hiện quy định tại điều luật tương ứng của BLHS.
c. Hình phạt chia làm 4 khung:
- Khung 1: tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý không có các tình tiết định khung tại khoản 2, 3, 4 Điều này, người phạm tội có thể bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm.
- Khung 2: tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý thuộc một trong các trường hợp sau, người phạm tội có thể bị phạt tù từ 7 năm đến 15 năm:
+ Phạm tội nhiều lần.
Đây là trường hợp mà người phạm tội đã thực hiện hành vi tổ chức cho người khác sử dụng trái phép chất ma tuý từ hai lần trở lên, mỗi lần đều cấu thành tội phạm, nhưng đều chưa bị xét xử. Nếu chỉ có hai lần, nhưng một lần chưa đến mức cấu thành tội phạm thì không áp dụng tình tiết này.
+ Đối với nhiều người.
Đây là trường hợp mà người phạm tội tổ chức cho từ hai người trở lên sử dụng trái phép chất ma tuý.
+ Đối với người chưa thành niên từ đủ 13 tuổi trở lên.
Tình tiết này thuộc tình tiết khách quan nên chỉ cần xác định tuổi của người bị hại thực tế là người từ đủ 13 tuổi đến dưới 18 tuổi thì có thể áp dụng tình tiết này, bất kể người phạm tội có biết hay không.
+ Đối với phụ nữ mà biết là đang có thai.
Tình tiết này được xác định theo chủ quan của người phạm tội. Vì thế, nếu người sử dụng trái phép chất ma tuý thực tế là phụ nữ có thai nhưng không có căn cứ xác định là người phạm tội biết điều đó thì không thể áp dụng tình tiết này.
+ Đối với người đang cai nghiện.
Người đang cai nghiện là người nghiện đang cai nghiện tại trung tâm cai nghiện hoặc ở một nơi nào đó theo chỉ dẫn của cơ quan chuyên môn, chưa kết thúc (có quyết định chấm dứt cai nghiện của cơ quan Nhà nước chuyên môn). Không áp dụng đối với người đang tự cai nghiện. Đây là tình tiết thuộc yếu tố chủ quan. Vì thế, để áp dụng tình tiết này, chúng ta cần chứng minh người phạm tội biết được hoặc bất chấp người sử dụng trái phép chất ma tuý là người đang cai nghiện.
+ Gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác mà tỷ lệ thương tật từ 31% đến 60%.
Tổn hại cho sức khoẻ của người khác ở đây có thể là tổn hại cho sức khoẻ của người
sử dụng trái phép chất ma tuý hay người thứ ba. Khi áp dụng tình tiết này cần lưu ý, tổn hại
cho sức khoẻ phải có mối quan hệ nhân quả với hành vi sử dụng chất ma tuý thì mới áp
dụng. Tổn hại cho sức khoẻ cho người khác do người phạm tội gây ra có thể do cố ý hoặc vô
ý. Nếu tổn hại sức khoẻ do người phạm tội gây ra do hành vi khác thì phải xem xét các tội phạm tương ứng khác.
+ Gây bệnh nguy hiểm cho người khác.
Đây là trường hợp do sử dụng trái phép chất ma tuý mà người sử dụng (hay người
khác) mắc một trong các bệnh nguy hiểm đến tính mạng, như: HIV/AIDS, viêm gan B,
lao…v.v... Tình tiết này thuộc khách quan, vì thế, thực tế phải có người mắc bệnh nguy hiểm
thì mới áp dụng. Khi xem xét tình tiết này cần lưu ý, phân biệt với trường hợp người phạm
tội truyền hoặc làm lây truyền HIV (Điều 117, 118 Bộ luật hình sự) vì trong hai trường hợp
này là lỗi cố ý. Ngoài ra, nếu người tổ chức cho người khác sử dụng trái phép chất ma tuý
với mong muốn hoặc để mặc cho người khác mắc bệnh thì có thể truy cứu thêm các tội
phạm tương ứng khác.
+ Tái phạm nguy hiểm.
- Khung 3: tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý thuộc một trong các trường hợp sau, người phạm tội có thể bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm:
+ Gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác mà tỷ lệ thương tật từ 61% trở lên hoặc gây chết người.
Trường hợp gây tổn hại cho sức khoẻ đã đề cập. Về hậu quả chết người, cần lưu ý,
đây là ngoài sự mong muốn (hoặc để mặc) của người phạm tội. Nếu hậu quả chết người là
mong muốn hay để mặc của người phạm tội thì phải truy cứu về tội giết người (Điều 93 Bộ
luật hình sự).
+ Gây tổn hại cho sức khoẻ của nhiều người khác mà tỷ lệ thương tật từ 31% đến
60%.
Trường hợp này phải có từ hai người trở lên, mỗi người đều phải có tỷ lệ thương tật từ 31%-60%. Nếu có nhiều người, nhưng chỉ có một người có tỷ lệ thương tật từ 31%-60%, những người khác có tỷ lệ thương tật chưa đủ 31%, nhưng tổng tỷ lệ thương tật của họ đạt 31%-60% cũng có thể áp dụng tình tiết này.
+ Gây bệnh nguy hiểm cho nhiều người.
Trường hợp này cũng giống trường hợp gây bệnh nguy hiểm cho người khác nhưng ở đây là gây bệnh nguy hiểm cho nhiều người.
+ Đối với trẻ em dưới 13 tuổi.
Đây là tình tiết thuộc khách quan. Vì thế, chỉ cần xác định được người sử dụng trái phép chất ma tuý là trẻ em dưới 13 tuổi thì có thể áp dụng tình tiết này.
- Khung 4: tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý thuộc một trong các trường hợp sau, người phạm tội có thể bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:
+ Gây tổn hại cho sức khoẻ của nhiều người khác mà tỷ lệ thương tật từ 61% trở lên.
+ Gây chết nhiều người hoặc gây ra những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khác.
Thực tiễn thường xem những hậu quả sau đây là hậu quả đặc biệt nghiêm trọng (do
hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý gây ra):
+ Làm chết một người và gây tổn hại cho sức khoẻ của hai người mà tỷ lệ thương tật của mỗi người trên 61%;
+ Làm chết một người và gây tổn hại cho sức khoẻ của một người mà tỷ lệ thương tật trên 61% và hai người khác có tỷ lệ thương tật từ 31%-60%;
+ Làm chết một người và gây tổn hại cho sức khoẻ của bốn người mà tỷ lệ thương tật của mỗi người từ 31%-60%;
+ Tổ chức cho nhiều trẻ em dưới 13 tuổi hoặc rất nhiều người chưa thành niên từ đủ 13 tuổi trở lên sử dụng trái phép chất ma tuý.
+ Những thiệt hại khác ảnh hưởng xấu đến đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, trật tự, an toàn xã hội.
Ngoài ra, người phạm tội này có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 500 triệu đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.
Chúng tôi trên mạng xã hội